İş Ekipmanlarında Bulunacak Asgari Gerekler EK-1

Bu bölümde iş ekipmanları yönetmeliği ile makine emniyet yönetmeliği birlikte anlatılmıştır. 

İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler

  1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları için asgari gerekler;
    • İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyenkumanda cihazları açıkça görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Gerektiğinde uygun şekilde işaretlenir.
    • Kumanda cihazları zorunlu haller dışında,tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir ve bunların kullanımı ek bir tehlike oluşturmaz. Kumanda cihazları, istem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir.
    • Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin bulunmadığından emin olması gerekir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunur.
    • İş ekipmanının çalıştırılması veya durdurulması sebebiyle doğabilecek tehlikelere maruz kalan çalışanlar yeterli zaman ve imkân sağlayan tedbirlerle bu tehlikelerden korunur.
    • Kumanda sistemleri güvenli ve planlanan kullanım şartlarında meydana gelebilecek arıza, bozulma veya herhangi bir zorlanma göz önüne alınarak uygun nitelikte seçilir.

Makine emniyet yönetmeliği- 1.2- Kumanda sistemleri

1.2.1-Kumanda sistemlerinin güvenliği ve güvenilirliği

Kumanda sistemleri tehlike oluşturacak durumların oluşumunu önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Her şeyden önce bunlar aşağıdaki şekilde tasarımlanıp imal edilmelidir:

– Tasarlandıkları çalışma gerilimlerine ve dış etkilere dayanabilme,

– Kumanda sisteminin donanımında veya yazılımında meydana gelen bir arızanın tehlikeli durumlara yol açmaması,

– Kumanda sisteminin mantık (lojik) devrelerinde meydana gelen hataların tehlikeli durumlara yol açmaması,

– Çalışma sırasında makulen öngörülebilen insan hatalarının tehlikeli durumlara yol açmaması.

Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

– Makine beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalı,

– Makina parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,

– Durdurma komutu verildiğinde, makinanın durdurulmasına engellenmemeli,

– Makinanın hiçbir hareketli parçası veya makina tarafından tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı,

– Hareketli parçaların otomatik veya manüel olarak durdurulmaları ne olursa olsun engellenmemeli,

– Koruyucu tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli,

– Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili parçaları makinaların veya kısmen tamamlanmış makinaların bir alt grubunun bütününe tutarlı bir şekilde uygulanmalı.

– Kablosuz kumandada, iletişim kaybı dahil olmak üzere, doğru kumanda sinyalleri alınmadığında otomatik bir durdurma sistemi devreye girmelidir.

Makine emniyet yönetmeliği-1.2.2- Kumanda tertibatları

  • Kumanda tertibatları aşağıdaki esaslar dahilinde olmalıdır:

– Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir olmalı,

– Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yolamadan güvenli bir şekilde çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı,

– Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı,

– Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı (teach pendant) gibi bazı kumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları dışına yerleştirilmeli,

– Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak şekilde konumlandırılmalı,

– Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem ile başarılabileceği şekilde tasarımlanmalı veya korunmalı,

– Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere maruz olma eğilimindeki acil durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.

  • Bir kumanda teçhizatının birkaç farklı fonksiyonu yerine getirmek için tasarımlandığı ve imal edildiği durumda, yani bire bir karşılıklılığın olmadığı durumlarda, yapılacak faaliyet açıkça gösterilmeli ve gerekli olduğunda onaylamaya tabi olmalıdır.
  • Kumanda teçhizatları, ergonomi prensipleri göz önünde bulundurularak, yerleşim planları, gezintileri ve çalışmaya dirençleri yapılacak eylem ile uyumlu olacak şekilde düzenlenmiş olmalıdır. Makinalara güvenli çalışmanın gerektirdiği şekilde göstergeler takılmalıdır. Operatör bunları kumanda konumundan okuyabilmelidir.
  • Her bir kumanda konumunda, operatör hiç kimsenin tehlike alanında olmadığından emin olmalı veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında bulunması durumunda çalışmanın başlamasını önleyecek şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş olmalıdır. Operatör kumanda konumundan bunları okuyabilir olmalıdır. Operatör, her bir konumundan, tehlike alanlarına hiç kimsenin bulunmamasını sağlamalıdır veya kumanda sistemi tehlike alanına bir kişinin girmesini engelleyecek şekilde tasarımlamalı ve imal edilmelidir.
  • Bu ihtimallerin hiçbirisi uygulanabilir değilse, makina çalışmaya başlamadan önce, bir sesli ve/veya görsel uyarı sinyali verilmelidir.
  • Maruz kalan kişiler tehlike bölgesinden ayrılmaya veya makinanın harekete geçmesini engellemeye yetecek kadar zamana sahip olmalıdır.
  • Gerekli ise, makinaların sadece bir veya daha fazla önceden belirlenmiş alanlara veya bölgelere yerleştirilmiş kumanda konumlarından kumanda edilebileceği araçlar sağlanmalıdır.
  • Birden fazla kumanda komunun olduğu durumlarda, kumanda sistemi durdurma kumandaları ve acil durdurmalar hariç olmak üzere, bunlardan birinin kullanımının diğerlerinin kullanımını önleyeceği şekilde tasarımlanmalıdır.
  • Makinaların iki veya daha fazla çalışma konumuna sahip olduğu durumda, her bir konumda operatörlerin birbirlerini engellemeyeceği veya tehlikeli bir duruma sokmayacağı şekilde, gerekli olan bütün kumanda tertibatları bulunmalıdır.

Çıkmış Soru

Aşağıdakilerden hangisi bir iş ekipmanının gözle muayenesi sırasında tespit edilebilecek hususlardan biri değildir?

A) Sertleşme

B) Aşınma

C) Korozyon

D) Çatlak

E) Deformasyon

Cevap A

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre aşağıdakilerden hangisi, iş ekipmanlarının asgari genel gereklerinden biri değildir?

A) İş ekipmanlarında, çalışanların güvenliğinin sağlanmasında esas olan ikaz ve işaretler bulunur.

B) İş ekipmanları sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlarda kullanılır.

C) Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadan kaldırmaya uygun güvenlik tertibatıyla donatılmalıdır.

D) İş ekipmanlarının koruyucuları ve koruma donanımı kolayca yerinden çıkarılabilmelidir.

E) İş ekipmanlarının enerji kaynağını kesecek araç ve gereçler kolayca görülebilir olmalıdır.

Cevap D

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, aşağıdakilerden hangisi iş ekipmanlarıyla ilgili asgari genel gerekler arasında yer almaz?

A) Bütün iş ekipmanları, ekipmandan gaz, toz, sıvı veya buhar yayılması riskine karşı çalışanların korunmasına uygun olur.

B) İş ekipmanının çalışılan veya bakımı yapılan bölge ve operasyon noktaları, yapılacak işleme uygun şekilde aydınlatılır.

C) Bakım defteri bulunan makinelerde bakımla ilgili işlemler İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğüne elektronik ortam üzerinden bildirilir.

D) Çalışanların bakım yapacakları yerlere güvenli bir şekilde ulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun şartlar sağlanır.

E) İş ekipmanının bakım işlerinin iş ekipmanı kapalıyken yapılmasının mümkün olmadığı hâllerde bu işlerin, tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanır.

Cevap C

  1. İş ekipmanlarının çalıştırılması, bu amaç için yapılmış kumandaların ancak bilerek ve isteyerek kullanılması ile sağlanır.
    • Bu kural, çalışanlar için tehlike oluşturmadığı sürece;
  2. Herhangi bir sebeple iş ekipmanın durmasından sonra tekrar çalıştırılmasında,
  3. Hız, basınç gibi çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapılırken de,

Uygulanır.

  • Bu kural otomatik çalışan iş ekipmanının normal çalışma programının devamı süresindeki tekrar harekete geçme veya çalışma şartlarındaki değişiklikler için uygulanmaz.
  • Bütün iş ekipmanlarında, ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekilde durdurabilecek bir sistem bulunur. Her bir çalışma yerinde, tehlikenin durumuna göre, iş ekipmanının tamamını veya bir kısmını durdurabilecek ve bu ekipmanın güvenli bir durumda kalmasını sağlayacak kumanda sistemi bulunur. İş ekipmanlarının durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olması gerekir. İş ekipmanı veya tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete geçiren enerji de kesilecek özelliğe sahip olur.

Makine emniyet yönetmeliği-1.2.3- Çalıştırma

  • Makinaları sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda teçhizatının, bilinçli bir eylem ile devreye sokulması halinde çalıştırmak mümkün olmalıdır.
  • Aynı gereklilik aşağıdaki durumlarda da geçerlidir:

– Makinanın, hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden çalıştırıldığında,

– Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik yapıldığında.

  • Bununla birlikte, makinaların yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki bir değişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından başka bir teçhizatın, bunun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile bilinçli olarak devreye sokulması ile yapılabilir.
  • Otomatik modda çalışan makinalar için, makinaların çalıştırılması, bir duruşu takiben yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki herhangi bir değişiklik, bu durumun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile müdahale olmaksızın mümkün olabilmelidir.
  • Makinaların birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu nedenle operatörlerin birbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu riski ortadan kaldıracak ilave teçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile çalıştırma ve/veya durdurmanın belirli bir sıra izleyerek yapılması gerekiyorsa, bu operasyonların doğru bir sırada yapılmasını güvenceye alacak teçhizatlar bulunmalıdır.

Makine emniyet yönetmeliği-1.2.4-Durdurma

1.2.4.1 Normal durdurma

  • Makinalara, makinanın tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumanda teçhizatı takılmalıdır.
  • Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinaların fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı takılmalıdır, böylece makina güvenli duruma getirilir.
  • Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip olmalıdır.
  • Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.

 

1.2.4.2 Operasyonel durdurma

  • Çalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir durdurma kumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir

2024 Mayıs A/B/C Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre iş ekipmanlarındaki güvenliği etkileyen kumanda cihazlarıyla ilgili

I. Zorunlu hâllerde tehlikeli bölgeye yerleştirilebilir.

II. İstem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmaması gerekir.

III. Gizli ve kapalı bir alanda bulunur.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II              

D) II ve III           

E) I, II ve III

Cevap E

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre aşağıdakilerden hangisi iş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları için asgari gerekler arasında yer almaz?

A) Açıkça görülebilir olmalıdır.

B) Durdurma sistemleri, çalıştırma sistemleri ile aynı öncelikte olmalıdır.

C) Tanınabilir özellikte olmalıdır.

D) Zorunlu hâller dışında tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilmelidir.

E) İstem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmamalıdır.

Cevap B

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre iş ekipmanlarında bulunan kumanda cihazlarında aranan asgari gereklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Açıkça görülebilir ve tanınabilir özellikte olmalıdır.

B) Zorunlu hâller dışında tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilir ve kullanımları ek bir tehlike oluşturmaz.

C) İstem dışı hareketlerde tehlikeye neden olmamalıdır.

D) İş ekipmanının durdurulmasından sonra tekrar çalıştırılması için asla kullanılmamalıdır.

E) Kumanda sistemleri güvenli ve planlanan kullanım şartlarında meydana gelebilecek arıza, bozulma veya herhangi bir zorlama göz önüne alınarak uygun nitelikte seçilmelidir.

Cevap D

  • İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde iş ekipmanındaacil durdurma sistemi bulunur.

Makine emniyet yönetmeliği-1.2.4.3 Acil durum durdurması

  • Makinalara, fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi için, bir veya daha fazla acil durum durdurma tertibatı takılmalıdır.

Aşağıdaki istisnalar geçerlidir:

– Duruş süresini azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere imkân vermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma teçhizatlı makinalar,

– Taşınabilir elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar.

Bu tertibat aşağıdaki özelliklere haiz olmalıdır:

– Açıkça tanınabilen, açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda tertibatlarına sahip olmalı,

– İlave bir risk oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir şekilde durdurmalı,

– Gerekli durumlarda, belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veya tetiklenmesini sağlamalıdır.

  • Bir durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu sona erdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu işlem özel olarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır; bir durdurma komutunu tetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır; tertibatın devreden çıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve tertibatın devreden çıkartılması makinayı yeniden çalıştırmamalı, ancak yeniden çalıştırmaya izin vermelidir.
  • Acil durum durdurma işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman mevcut ve çalışır durumda olmalıdır.
  • Acil durum durdurma tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici unsurdur ve bu tedbirlerin yerini almaz.
  •  

Makine Emniyet Yönetmeliği- 1.2.6 Güç kaynağı arızası

  • Makinaları besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden dolayı oluşan kesinti veya kesintiden sonra enerjinin yeniden gelmesi ya da beslemedeki dalgalanmalar tehlikeli bir duruma yol açmamalıdır.
  • Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

– Makinalar beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamamalı,

– Makinaların parametreleri, bu tip bir değişikliği tehlikeli bir duruma yol açabileceği durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,

– Komut daha önceden verilmiş ise, makinanın durdurulması engellenmemeli,

– Makinanın hiçbir hareketli kısmı veya makina tarafından tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı,

– Her ne şekilde olursa olsun hareketli parçaların otomatik olarak veya el ile durdurulmaları engellenmemeli,

– Koruyucu tertibatlar bütünüyle etkin kalmalı veya bir durdurma komutu vermelidir

Çıkmış Soru

Makina Emniyeti Yönetmeliği’ne göre aşağıdakilerden hangisi, makineleri besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden dolayı oluşan kesintinin tehlikeli bir duruma yol açmaması amacıyla özel önem verilmesi gereken hususlar arasında yer almaz?

A) Makinenin beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamaması

B) Koruyucu tertibatın bütünüyle etkin kalması veya bir durdurma komutu vermesi

C) Makine parametrelerinin tehlikeye yol açabileceği durumlarda kontrolsüz bir şekilde değişmemesi

D) Komut daha önceden verilmişse durdurma işleminin engellenmesi

E) Makinenin hiçbir hareketli kısmının yerinden çıkmaması

Cevap D

  • Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadan kaldırmaya uygun güvenlik tertibatı ile donatılır.

Makine emniyet yönetmeliği-1.3.3 Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan riskler

Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan risklere engel olmak için tedbirler alınmalıdır.

 

Makine emniyet yönetmeliği-1.3.4 Yüzeylerden, kenarlardan veya köşelerden kaynaklanan riskler

Amaçları izin verdiği sürece, makinaların erişilebilir parçaları yaralanmalara sebep olma olasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve pürüzlü yüzeylere sahip olmamalıdır.

  • Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları, bunları kaynağında tutacak veya çekecek uygun sistemlerle donatılır.

Makine emniyet yönetmeliği-1.5.13 Tehlikeli malzeme ve madde emisyonları

  • Makinalar, ürettikleri tehlikeli malzemelerin ve maddelerin soluma, yutma, deriyle, gözle ve mukoza tabakasıyla temasına ve deriye nüfuz etme risklerine engel olunacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
  • Bu tip bir tehlike ortadan kaldırılamadığında, makinalar zararlı malzemelerin ve maddelerin kapalı olarak muhafaza edilebileceği, tahliye edilebileceği, su spreyi ile dağıtılabileceği, filtre edilebileceği veya başka eşit derecedeki etkili yöntemlerin kullanabileceği şekilde teçhiz edilmelidir.
  • Makinanın normal çalışması sırasında, işlemin tamamen kapalı olamayacağı durumlarda, muhafaza ve/veya tahliye eden tertibatlar azami etki yaratacak şekilde yerleştirilmelidir.
  • İş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde, iş ekipmanı ve parçaları uygun yöntemlerle sabitlenir.
  • Çalışanların sağlık ve güvenliği açısından önemli bir tehlike oluşturabilecek, iş ekipmanının parçalarının kırılması, kopması veya dağılması riskine karşı uygun koruma önlemleri alınır.

Makine emniyet yönetmeliği- 1.3.2 Çalışma sırasında kırılma riski

  • Makinaların ve bunların bağlantılarının muhtelif parçaları kullanım sırasında maruz kaldıkları gerilimlere dayanabilmelidir.
  • Kullanılan malzemelerin dayanıklılığı, imalâtçının veya yetkili temsilcisinin öngördüğü, özellikle de yorulma, yaşlanma, korozyon ve aşınma olguları itibariyle çalışma ortamının yapısına uygun olmalıdır.
  • Talimatlar güvenlik nedenleriyle gerekli olan bakım ve muayenelerin tip ve sıklığını göstermelidir. Uygun durumlarda bunlar aşınmaya maruz olan parçaları ve değiştirilme kriterlerini göstermelidir.
  • Alınan önlemlere rağmen kırılma veya dağılma riskinin yine de mevcut olması halinde, ilgili parçalar herhangi bir kopuk parçanın içeride kalıp tehlikeli sonuçlara neden olmasını önleyecek şekilde takılmalı, konumlanmalı ve/veya korunmalıdır.
  • Akışkan taşıyan esnek ve de rijit borular, özellikle bunlardan yüksek basınç altında olanlar, öngörülebilen iç ve dış gerilimlere dayanıklı olmalı ve bir kopma sırasında hiçbir risk oluşturmaması için sıkı bir şekilde bağlanmalı ve/veya korunmalıdır.
  • İşlenecek malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, kişiler için bir risk meydana gelmesini önlemek için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir:

– İş parçası alet ile temas ettiği zaman, alet normal çalışma koşullarını sağlamış olmalı,

– Alet çalıştırıldığı ve/veya durdurulduğu zaman (isteyerek veya istem dışı), besleme hareketi ile aletin hareketi eş güdümlü olmalıdır

  • İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol açabileceği hallerde; iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeye ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucular veya koruma donanımı ile donatılır.

Makine emniyet yönetmeliği- 1.3.7 Hareketli parçalarla ilgili riskler

  • Makinaların hareketli parçaları bir kazaya neden olabilecek temas etme risklerini önleyecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya riskin devam ettiği durumlarda, mahfazalar veya koruyucu tertibatlarla teçhiz edilmelidir.
  • Çalışmaya dahil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını önleyecek gerekli bütün tedbirler alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen bir blokajın meydana gelme olasılığının sürdüğü durumlarda, uygun olduğunda, bu ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan çıkması için gerekli olan özel koruyucu tertibatlar ve takımlar sağlanmalıdır.
  • Talimatlarda ve mümkün olduğunda, makina üzerindeki bir işaret ile bu özel koruyucu tertibatlar ve bunların nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.

1.3.8 Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı koruma seçimi

  • Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir

Koruyucular ve koruma donanımı;

  1. Sağlam yapıda olur,
  2. İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur,
  3. Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olur,
  4. Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur,
  5. Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özellikte olur,
  6. Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur.

2024-ARALIK-C Çıkmış Soru

İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol açabileceği hâllerde iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeye ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucular veya koruma donanımıyla donatılır.

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre bu koruyucular ve koruma donanımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Sağlam yapıda olur.

B) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur.

C) Kolayca yerinden çıkarılabilecek özellikte olur.

D) Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur.

E) Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özellikte olur.

Cevap C

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, iş ekipmanlarının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol açabileceği hâllerde; iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeye ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucular veya koruma donanımlarıyla donatılır. Bu koruyucular ve koruma donanımlarıyla ilgili,

I. İlave bir tehlikeye sebep olmayacak Özellikte olur.

II. Kolaylıkla çıkarılabilecek ve etkisiz hâle getirilebilecek özellikte olur.

III. Tehlike bölgesinde bulundurulur, uzakta olmasına müsaade edilmez.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve III

B) I ve II

C) Yalnız II          

D) Yalnız I           

E) I, II ve III

Cevap D

Cevap D

Çıkmış Soru

Makinelerin tasarımı ve imalatına dair temel sağlık ve güvenlik kuralları dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi mekanik tehlikelere karşı korunmak için uygun değildir?

A) Amaçları izin verdiği sürece makinelerin erişilebilir parçaları yaralanmalara sebep olma olasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve pürüzlü yüzeylere sahip olmamalıdır.

B) Makinelerin şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir kararlılık sağlamıyorsa talimatlarda belirtilen uygun bağlama araçları sağlanmalıdır.

C) Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir.

D) Çalışmaya dâhil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını önleyecek gerekli bütün tedbirler alınmalıdır.

E) İşlenecek malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, alet çalıştırıldığı zaman besleme hareketi ile aletin hareketi eş güdümlü olmamalıdır.

Cevap E

Makine Emniyeti Yönetmeliği’nde mekanik tehlikelere karşı korumayla ilgili sayılan riskler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Kararlılık kaybı riski

B) Çalışma sırasında kırılma riski

C) Düşen parçalardan kaynaklanan riskler

D) Makine yüzeylerinden kaynaklanan riskler

E) Makine yakıtıyla ilgili riskler

Cevap E

  • İş ekipmanının çalışılan veya bakımı yapılan bölge ve operasyon noktaları, yapılacak işleme uygun şekilde aydınlatılır.

Makine emniyet Yönetmeliği-Aydınlatma

Makinalar, normal yoğunluktaki ortam aydınlatması olsa bile, muhtemel bir riske sebep olabilecek bir aydınlatma yetersizliği olduğu yerlerde, ilgili işlemler için, uygun olan yekpare bir aydınlatma ile teçhiz edilmelidirler. Makinalar bir rahatsızlığa neden olabilecek hiçbir gölgelik bir alan, rahatsızlık yaratıcı göz kamaşması ve aydınlatma nedeniyle hareketli parçalarda tehlikeli bir şiddetli flaşör etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidirler. Sık muayene ve ayarlama gerektiren iç parçalar ve bakım alanları uygun aydınlatmayla donatılmalıdır.

İş ekipmanının yüksek veya çok düşük sıcaklıktaki parçalarına çalışanların yaklaşmasını veya temasını engelleyecek tedbirler alınır

Makine emniyet yönetmeliği-1.5.5 Uç sıcaklıklar

  • Çok yüksek ya da çok düşük sıcaklıktaki makina parçalarına veya malzemelerine temastan veya bunların yakınında olmaktan kaynaklanan yaralanma riskini ortadan kaldıracak önlemler alınmalıdır.
  • Makinadan çıkan sıcak veya çok soğuk malzemelerin oluşturacağı riskler karşı sakınma veya korunma sağlayacak olan gerekli önlemler alınmalıdır
  • İş ekipmanına ait ikaz donanımları kolay algılanır ve anlaşılır olur.
  • İş ekipmanı sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlarda kullanılır.
  • İş ekipmanının bakım işleri, ancak iş ekipmanı kapalı enerji bağlantısı kesik, tüm hareketleri durmuş vaziyette ve çalışmıyor iken yapılabilir. Bunun mümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınır veya bu işlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanır.
    • Bakım defteri bulunan makinelerde bakımla ilgili işlemler günü gününe bu deftere işlenir. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’na uygun olarak güvenli elektronik imza ile imzalanmış ve elektronik ortamda saklanan kayıtlar da bakım defteri olarak kabul edilir.
  • İş ekipmanlarının enerji kaynaklarını kesecek araç ve gereçler kolayca görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Ekipmanın enerji kaynaklarına yeniden bağlanması çalışanlar için tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur.

Makine emniyet yönetmeliği- 1.5.4 Bağlantı hataları

  • Risk kaynağı olabilecek belirli parçaları takarken veya tekrar takarken meydana gelebilecek hatalar bu parçaların tasarım veya imalâtında ortadan kaldırılmalı veya bu başarılamıyor ise, parçanın üzerinde ve/veya mahfazası üzerinde bu konuda bilgi verilmelidir. Aynı bilgi hareketli parçalar üzerinde ve/veya hareketin yönünün riski önlemek için bilinmesi ihtiyacı olduğunda bunların mahfazaları üzerinde gösterilmelidir.
  • Gerekli olduğunda, talimatlarda bu riskler hakkında daha fazla bilgi verilmelidir.
  • Hatalı bir bağlantının bir risk kaynağı olabileceği durumlarda, hatalı bağlantılar tasarım aşamasında ortadan kaldırılmalı veya bu yapılamıyorsa bağlanacak parçanın üzerinde ve uygun olduğunda bağlantı vasıtaları üzerinde bilgi verilmelidir.

İş ekipmanlarında, çalışanların güvenliğinin sağlanmasında esas olan ikaz ve işaretler bulunur

Makine emniyet yönetmeliği- 1.7 Bilgilendirme

1.7.1 Makina üzerindeki bilgi ve uyarılar

Makinalar üzerinde yer alan bilgi ve uyarılar tercihen hâlihazırda kolayca anlaşılabilen sembol veya şemalardan oluşmalıdır. Herhangi bir yazılı veya sözel bilgi ve uyarılar Türkçe hazırlanmalıdır.

1.7.1.1 Bilgilendirme ve bilgilendirme tertibatları

  • Makinanın kumandası ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgiler belirsizliğe yer vermeyecek şekilde ve kolay anlaşılan bir şekilde sağlanmalıdır. Bunlar operatörü aşırı yoracak derecede fazla olmamalıdır.
  • Görüntülü ekranlar veya makina ile operatör arasındaki diğer interaktif iletişim araçları kolayca anlaşılabilmeli ve kullanımı kolay olmalıdır.

1.7.1.2 Uyarı tertibatları

  • Makinaların denetimsiz bir şekilde çalışırken meydana gelebilecek bir hata sonucunda kişilerin sağlık ve güvenliğinin tehlikeye girebileceği durumlarda, makinalar uyarı olarak uygun bir ses veya ışık sinyali verecek şekilde teçhiz edilmelidir.
  • Makinalar uyarı tertibatları ile teçhiz edilmesi durumunda, bu tertibatlar belirgin olmalı ve kolayca algılanabilmelidir. Operatör, her zaman bu tür uyarı tertibatların çalışmasını kontrol edecek imkânlara sahip olmalıdır.
  • Renkler ve güvenlik sinyalleri ile ilgili yönetmeliklerin şartlarına uyulmalıdır.

1.7.2 Giderilemeyen risklerle ilgili uyarılar

  • Yapısal güvenli tasarım tedbirlerine, uygulanan koruyucu ve tamamlayıcı koruma tedbirlerine rağmen risklerin giderilemediği durumlarda, uyarı tertibatları dahil olmak üzere, gerekli uyarılar sağlanmalıdır
  • Çalışanların üretim, bakım ve ayar işlemleri yapacakları yerlere güvenli bir şekilde ulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun şartlar sağlanır.
  • Bütün iş ekipmanları, ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına veya ekipmandan gaz, toz, sıvı, buhar veya üretilen, kullanılan veya depolanan diğer maddelerin yayılması riskine karşı çalışanların korunmasına uygun olur.
  • Bütün iş ekipmanları, ekipmanda üretilen, kullanılan veya depolanan maddelerin veya ekipmanın patlama riskini önleyecek özellikte olur.

Makine emniyet yönetmeliği-1.5.7 Patlama

  • Makinalar, makinanın kendisinin ya da makinanın kullandığı veya ürettiği akışkan, gaz, toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir patlama riskine engel olacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
  • Makinalar, muhtemel bir patlayıcı ortamda kullanımından kaynaklanan bir patlama riski söz konusu olduğunda, Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik hükümlerine uygun olmalıdır

Makine emniyet yönetmeliği 1.3.1 Kararlılık kaybı riski

  • Makinalar, aksamları ve bağlantıları taşıma, montaj, demontaj ve makinalarla ilgili herhangi diğer eylemlerde devrilmeye, düşmeye veya kontrolsüz hareketlere engel olacak şekilde yeterli kararlılığa sahip olmalıdır.
  • Makinaların şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir karalılık sağlamıyorsa, talimatlar belirtilen uygun bağlama araçları sağlanmalı ve göstermelidir

Makine emniyet yönetmeliği 1.3.5 Çok işlevli makinalarla ilgili riskler

  • İş parçasının her bir işlem arasında manüel olarak çıkartılarak birkaç farklı işlemin yapılması amaçlanan makinalarda (çok işlevli makinalar), makinalar her bir elemanın ayrı ayrı kullanılacak şekilde diğer elemanların kişiler için risk oluşturmasına engel olacak tarzda tasarlanmalı ve imal edilmelidir.
  • Bu amaçla, korumasız elemanlar ayrı ayrı çalıştırılıp, durdurulabilmelidir.

Makine emniyet yönetmeliği 1.3.6 Çalışma şartlarındaki değişikliklerle ilgili riskler

  • Makinaların farklı kullanım şartları altında çalıştırıldığı durumlarda, makinalar bu şartların seçimi ve ayarlanmaları güvenli ve güvenilir şekilde yapılabilecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
  • Bütün iş ekipmanları, çalışanların doğrudan veya dolaylı olarak elektrikle temas riskinden korunmasına uygun olur.

Makine emniyet yönetmeliği- Elektrik

1.5.1 Elektrik beslemesi

  • Makinanın bir elektrik beslemesine sahip olduğu durumda, makina elektrikten kaynaklanan bütün tehlikeler önlenecek veya önlenebilecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidir.
  • Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelikte yer alan güvenlik hedefleri makinalara uygulanmalıdır.
  • Bununla birlikte, makinaların elektrikten kaynaklanan tehlikeler itibariyle uygunluk değerlendirmesi ve piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgi yükümlülükler yalnızca bu Yönetmelikle düzenlenir.

1.5.2 Statik elektrik

  • Makinalar potansiyel olarak tehlike taşıyan elektrostatik yüklerin birikimini önleyecek ya da sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli ve/veya bir boşaltma sistemi ile teçhiz edilmelidir.

1.5.3 Elektrik dışındaki enerji beslemesi

  • Makinalar elektrik dışında başka bir kaynaktan beslendiklerinde, bu enerji kaynağı ile bağlantılı bütün potansiyel riskler önlenecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidirler

Makine emniyet yönetmeliği-1.4 Mafhazaların ve koruma tertibatlarının karakteristikleri

1.4.1 Genel kurallar

Mahfazalar ve koruyucu tertibatlar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

– Sağlam bir yapıda olmalı,

– Yerlerine sağlam bir şekilde sabitlenmeli,

– İlave herhangi bir tehlikeye ortaya çıkarmamalı,

– Kolayca devreden çıkarılmamalı veya kolayca by-pass edilememeli,

– Tehlike bölgesinden yeterli uzaklığa yerleştirilmeli,

– Üretim işlemin izlenmesini asgari engel olmalı ve

– Çalışmanın yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünse mahfazanın çıkarılmasına veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerek kalmaksızın, aletlerin takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla gerekli çalışmanın yapılmasına imkân vermeli.

– İlave olarak, mümkün olan durumlarda, mahfazalar malzeme ve nesnelerin fırlamasına veya düşmesine karşı ve makinalardan kaynaklanan emisyonlara karşı koruma sağlamalıdır.

Makine emniyet yönetmeliği- 1.4.2 Mahfazalar için özel kurallar

1.4.2.1 Sabit mahfazalar

Sabit mahfazalar sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle takılmalıdır.

Bunların bağlama sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara bağlı kalmalıdır.

Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları olmaksızın mahfazalar yerinde kalamamalıdır.

 

1.4.2.2 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

– Mümkün olduğunca, kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde kalmalı,

– Yalnızca bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdakileri sağlayan bir birbirini kilitleyen tertibatla irtibatlı olmalıdır:

– Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini önleyen ve

– Kapanmaları durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen tertibatla birlikte çalışmalıdır.

Operatörün, makinanın tehlikeli işlevinden doğan riskin ortadan kaldırılmasından önce, tehlike bölgesine erişiminin mümkün olduğu durumlarda, hareketli mahfazalar aşağıdakini sağlayan bir birbirini kilitleme tertibata ilave olarak bir mahfaza kilitleme tertibatına sahip olmalıdır:

– Mahfaza kapanana ve kilitlenene kadar tehlikeli makina işlevlerinin harekete geçmesini önlemeli ve

– Makinanın tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana kadar, mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır.

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar, makinanın aksamlarından birinin olmaması veya arızalanması halinde, makinanın tehlikeli işlevlerinin çalışmasını önleyecek veya bu işlevleri durduracak şekilde tasarımlanmadır.

1.4.2.3 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar

Çalışma için kesinlikle olarak gerekli olan hareketli parçalar bölgesine erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

– Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı ve

– Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

1.4.3 Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallar

Koruyucu tertibatlar kumanda sistemine aşağıdaki hususlar dahilinde tasarlanması ve dahil edilmelidir:

– Hareketli parçalar operatörün erişim mesafesi içerisinde iken çalışmaya başlamamalı,

– Parçalar hareket halinde iken kişiler bunlara erişememeli ve

– Bunların aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda hareketli parçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalıdır.

Koruyucu tertibatlar yalnızca bilinçli bir eylem ile ayarlanabilmelidir.

1.3.9 Kontrol dışı hareketlerle ilgili riskler

Makinaların bir parçası durdurulduğunda, kumanda tertibatlarındaki bir işlem dışında herhangi bir sebeple durma konumundan kayma engellenmeli veya bu durum bir tehlike oluşturmamalıdır.

İş Ekipmanının Kullanımı İle İlgili Hususlar EK-2

  1. Tüm iş ekipmanları için genel hükümler

1.1. İş ekipmanları, bunları kullananlara ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde yerleştirilir, kurulur ve kullanılır. Bu amaçla, iş ekipmanının hareketli kısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli mesafe bulundurulur. Ayrıca iş ekipmanında kullanılan ya da üretilen enerjinin veya maddelerin güvenli bir şekilde temini ve uzaklaştırılması sağlanır.

1.2. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle imalatçı tarafından verilen kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılır.

1.3. Kullanımı sırasında yıldırım düşmesi ihtimali bulunan iş ekipmanı yıldırımın etkilerine karşı uygun araçlarla korunur

Makine emniyet yönetmeliği- 1.2.4.4 Makinaların montajı

  • Makina veya birlikte çalışmak üzere tasarımlanmış makina parçalarında, acil durum durdurma tertibatları dahil olmak üzere, durdurma kumandaları sadece makinayı değil, aynı zamanda, çalışmaya devam etmesi tehlikeli olacaksa ilgili bütün donanımı durdurabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili hükümler

Genel hususlar

Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesine uygun olarak, yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilir. Toplu koruma önlemlerine kişisel koruma önlemlerine göre öncelik verilir. İş ekipmanının boyutları, yapılacak işin doğasına ve öngörülen yüke uygun, geçişlerin tehlikesiz şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde olması gerekir.

Yüksekteki geçici çalışma yerlerine ulaşmak için en uygun yol ve araçlar, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak belirlenir. Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda çalışanların tahliyesini de mümkün kılacak şekilde olur. Ulaşımda kullanılan yol, araç ve platformlar ile katlar veya ara geçitler arasındaki geçişlerde düşme riski ortadan kaldırılır.

El merdivenleri ancak düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanı kullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkün olmayan işyeri koşullarında, yukarıda belirtilen şartlara uymak kaydıyla yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılabilir.

Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak risk değerlendirmesi sonucuna göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği durumlarda yapılabilir.

Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ve özellikle işin süresine ve ergonomik zorlamalara bağlı olarak, uygun aksesuarlı oturma yerleri sağlanır.

Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunan riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenir. Eğer gerekiyorsa yüksekten düşmeyi önleyecek ve çalışanların yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve yeterli sağlamlıkta koruyucular yapılır. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucular ancak seyyar veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir.

Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacak diğer güvenlik önlemleri alınır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışma yapılmaz. Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyucular tekrar yerine konulur.

Yüksekte yapılan geçici işler, çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak uygun hava koşullarında sürdürülür. Uygun hava koşulları değerlendirilirken öncelikle ekipmanın kullanım kılavuzu ve üretim standardı dikkate alınır.

El merdivenlerinin kullanımı ile ilgili özel hükümler

El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilir. Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam, ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asılı duran el merdivenleri güvenli bir şekilde tutturulur, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir.

Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğer tedbirlerle, ayaklarının kayması önlenir. Platformlara çıkmakta kullanılan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir. Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmeleri önlenecek şekilde kullanılır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleri durdurulur ve sabitlenir.

El merdivenlerinde her zaman çalışanların elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve sağlam destek bulunur. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa bu durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.

El merdivenleri TS EN 131-1’e uygun olmalı

2023 Aralık A Çıkmış Soru

Türkiye’deki mevzuata göre yürüyen merdivenlerle ilgili

Gerekli güvenlik donanımlarının bulunması sağlanır.

Kolay fark edilir ve kolay ulaşılır acil durdurma tertibatı bulundurulur.

III. Standartların öngördüğü süreler saklı kalmak koşuluyla periyodik kontrolleri 6 ayda bir yapılır.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap C

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde aşağıdakilerin hangisi için periyodik kontrol süresi belirtilmemiştir?

A) Taşınabilir gaz tüpleri

B) Akümülatörler

C) El merdivenleri

D) İstif makineleri

E) Yürüyen bantlar

Cevap C

Çıkmış Soru

Halat kullanılarak yapılan çalışmalarla ilgili,

Acil bir durumda çalışanın derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanır ve gözetim sağlanır. II. Çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri kullanılır, ancak emniyet kemeri güvenlik halatına bağlanmaz.

III. Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız i

B) Yalnız II

C) I ve II

D) I ve III

E) I, II ve III

Cevap D

2023 Mayıs C Çıkmış Soru

Bakım onarım işlerinde portatif el merdiveni kullanımıyla ilgili;

sağlam bir şekilde yerleştirilmesi,

ayaklarının kaymasının önlenmesi,

III. basamaklarının yatay konumda olmasının sağlanması

Hususlarından hangilerine dikkat edilmelidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre; yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa alınacak önlemlerle ilgili,

I. Güvenli çalışma koşullarını sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilir.

II. İş ekipmanının tamamen tehlikesiz olması sağlanamıyorsa riski, kabul edilebilir risk seviyesine indirecek uygun önlemler alınır.

III. Kişisel koruma önlemlerine, toplu koruma önlemlerine göre öncelik verilir.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap C

2023 Aralık B Çıkmış Soru

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre el merdivenlerinin kullanımıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa çalışanların elleriyle tutunacakları yer bulunması zorunluluğu kalkar.

B) İp merdivenlerin yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir.

C) Mobil el merdivenlerinin üzerine çıkıldıktan sonra hareketleri durdurulur ve sabitlenir.

D) Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde kullanılır.

E) Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket edebilmelerine imkân verecek şekilde kullanılır.

Cevap D

Çıkmış Soru

I. iş ekipmanının hareketli kısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli mesafenin bulunması,

II. iş ekipmanının kurulması veya sökülmesi İşlemlerinin özellikle imalatçı tarafından verilen kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılması,

III. ekipmanın hız sınırlarının belirlenmesi

Hükümlerinden hangileri tüm iş ekipmanları için geçerlidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

Çıkmış Soru

Makina Emniyeti Yönetmeliği kapsamındaki raylar üzerinde çalışan makinelerin hareketlerini kontrol eden;

I. fren,

II. hızlandırıcı,

III. etkinleştirme

Kumanda tertibatlarından hangileri ayakla çalıştırılabilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

D) Il ve III

E) I, II ve III

Cevap B

2023 Aralık C Çıkmış Soru

Üzerindeki işaretlemelerin Makina Emniyeti Yönetmeliği hükümlerine uygun olacak şekilde yapıldığı bir makinede 10 kW şeklinde işaretlenmiş bir bilgi bu makinenin aşağıdaki özelliklerinden hangisini belirtiyor olabilir?

A) Bağlantı kancası üzerindeki azami düşey yük

B) Bağlantı kancasındaki azami çekme çubuğu çekme kuvveti

C) En çok kullanılan konfigürasyonun kütlesi

D) Makinenin anma gücü

E) El-kol sisteminin maruz kaldığı toplam titreşim değeri

Cevap D

2019 ARALIK A  

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, el merdivenlerinin kullanımıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Asılı duran el merdivenleri güvenli bir şekilde tutturulur ve ip merdivenler dışında yerinden çıkarılması ile sallanması önlenir.

B) Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek, kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğer tedbirlerle ayaklarının kayması önlenir.

C) Mobil el merdivenlerinin üzerine çıkılmadan önce hareketleri durdurulur ve sabitlenir.

D) Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmesi önlenecek şekilde kullanılır.

E) Platformlara çıkmakta kullanılan el merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumda güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesiyle aynı uzunlukta tesis edilir.

Cevap E

İskelelerin kullanımı ile ilgili özel hükümler

4.3.1. Seçilen iskelenin sağlamlık ve dayanıklılık hesabı mevcut değilse veya var olan hesaplar seçilen iskele tipinde tasarlanan yapısal değişikliklere uygun değilse veya iskelenin genel olarak alışılmış standart konfigürasyonlara uygun yapıda imal edilmemiş olduğu durumlarda bunların sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılır. Bu hesaplar yapılmadan iskeleler kullanılamaz.

4.3.2. Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı; yapı işlerinde inşaat mühendisi tarafından yapılır. Gemi inşası ve sökümü işlerinde ise gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisi, makine mühendisi veya inşaat mühendisi tarafından yapılır. Bu plan, iskele ile ilgili detay bilgileri içeren standart form şeklinde olabilir.

4.3.3. İskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; yeterli sağlamlıktaki taşıyıcı zemine sabitlenerek, kaymaz araçlar kullanarak veya aynı etkiye sahip diğer yöntemlerle önlenir. İskelenin sağlam ve dengeli olması sağlanır. Yüksekte çalışma sırasında tekerlekli iskelelerin kazara hareket etmesini önleyecek uygun araçlar kullanılır.

4.3.4. İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılan işin özelliklerine ve taşınan yüke uygun ve güvenli çalışma ve geçişlere izin verecek şekilde olması gerekir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket etmeyecek şekilde kurulur. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında düşmelere neden olabilecek tehlikeli boşluklar bulunmaması gerekir.

4.3.5. Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır olmayan kısımları, 11/9/2013 tarihli ve 28762 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarı işaretleri ile işaretlenir ve tehlikeli bölgeye girişler fiziki olarak engellenir.

4.3.6.  İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması, görevli inşaat mühendisi gözetimi altında yapılır. Tersanelerde ise gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisi, makine mühendisi veya inşaat mühendisi gözetimi altında yapılır. Bu maddede sayılan işler,  özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları kapsayan konularda yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar tarafından yapılır.

a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların anlaşılması,

b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik,

c) Çalışanların veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler,

ç) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre alınacak güvenlik önlemleri,

d) İskelelerin taşıyabileceği yükler,

e) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında ortaya çıkabilecek diğer riskler.

4.3.6.1. Gözetim yapan kişi ve ilgili çalışanlara gerekli talimatları da içeren  kurma ve sökme planları verilir.

2018 ARALIK C  

Açık mekânlarda yapı işlerinde kullanılan iskelelerin tasarlanması, imal edilmesi ve kurulmasında iş sağlığı ve güvenliği açısından,

Kendiliğinden hareket etmemelidir.

Stabilitesi bozulmayacak şekilde olmalıdır.

III. Çökmeyecek şekilde olmalıdır.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

 İple erişim donanımı kullanılarak yapılan çalışmalarla ilgili özel hükümler

4.4.1  İple erişim donanımı kullanılarak yapılan çalışmalarda aşağıdaki şartlara uyulur.

a) Sistemde biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma ipi, diğeri ise güvenlik ipi olacak şekilde ayrı kancalı en az iki ip bulunur.

b) Çalışanlara, çalışma ipine bağlı tam vücut tipi emniyet kemeri verilir ve kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik ipi ile bağlantısı sağlanır.

c) Çalışma ipi, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitlenebilen sisteme sahip olması gerekir. Güvenlik ipinde de, çalışan ile birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur.

ç) Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar tam vücut tipi emniyet kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir.

d) Acil bir durumda çalışanın derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanır ve gözetim sağlanır.

e) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi doğrultusunda, çalışanlara yapacakları işe uygun ve özellikle kurtarma konusunda yeterli eğitim verilir.

4.4.2  Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ikinci bir ip kullanılmasının işin yapılmasını daha tehlikeli hale getirdiği istisnai durumlarda, güvenliği sağlayacak yeterli önlemler alınmak şartıyla tek bir iple çalışma yapılabilir.

Bakım, Bakım eğitiminde ele alınacaktır

Gürültü, Gürültü konusunda ele alınacaktır

Titreşim, Titreşim konusunda ele alınacaktır

Scroll to Top