Tarih
Sanayi Öncesi
PARACELSUS
  • Maden işletmelerinde işyeri hekimi olarak çalışmıştır.
  • Bütün maddeler zehirdir. Zehir olmayan hiçbir madde yoktur.
  • Uygun doz, zehir ve ilaç arasındaki farkı ortaya çıkarır.’’ diyerek toksikolojinin temellerini atmıştır.
  • Dünyada ilk iş hekimliği kitabı olan ‘’De Morbis Metallici’’ yazmıştır.
AGRICOLA
  • Maden ocaklarında çalışanların sorunları için “De Re Metallica” eseri
  • Radon gazı ve akciğer kanseri ilişkisini, tozlu ortam ve pnömokonyoz ilişkisini belirlemiş ve “madenci hastalığı” adı vermiş.
  • Tozun önlenmesi için maden ocaklarının havalandırılmasını önermiştir
RAMAZZİNİ
  • “HASTALARA MESLEĞİNİ SORUNUZ” ilkesini eklemiştir
  • Kurşun ve cıva zehirlenmelerinin belirtilerini saptamıştır
  • İşyerlerinin sıcaklık derecesi ve havalandırma koşullarını incelemiş.
  • De Morbis Artificum Diatriba isimli kitabında endüstrileşme ve meslek hastalıkları arasındaki ilişkiyi incelemiş.
Sanayi Öncesi Gelişmeler
HEREDOT Çalışanların verimli olabilmesi için yüksek enerjili besinlerle beslenmeleri
HİPOKRATES Kurşunun zararlı etkilerinden söz etmiş, kurşun koliğini tanımlamış
PLATO Çalışma pozisyonlarından ileri gelen şekil bozuklukları
DİOSCORİDES Zehirleri bitkisel, hayvansal ve mineral kaynaklı olmak üzere üçe ayırmış ve bu ayrım yüzyıllar boyunca kullanılmıştır
NİCANDER Kurşun zehirlenmesi ile karın ağrısı, kabızlık ve yüz solukluğu arasındaki ilişkiyi kesinleştirmiştir
PLİNİ Tehlikeli tozlara maruz kalanların, kendilerini korumaları için maske kullanmalarını önermiştir
JUVENAL Demircilerde görülen göz hastalıklarının işten kaynaklandığını, sürekli ayakta çalışanlarda varis oluşabileceğini açıklamıştır
URLİCH Kuyumcularla ilgili bazı hastalıkları inceleyen
GALEN Bakır madenlerinde çalışanların asit buharına maruziyetlerinin sağlık riski oluşturduğunu belirtmiştir.

Sanayi Devrimi Döneminde Gelişmeler

1788- Baca Temizleyicileri Kanunu

•Baca temizleme işlerinde çalışan işçilerin kanser hastalığına yakalanmalarına yönelik bir dizi çalışması ve fabrikalarda baca temizleme işlerinde çocuk emeğinin kullanımı hakkında

1802-Fabrikalar Kanunu (Çırakların Sağlığı ve Morali adlı yasası)

•Çocuk işçilerin çalışma süreleri gündelik 12 saat ve haftalık 58 saat olarak sınırlandırılmış. Uygulanamamış.

1833 yılında “Fabrikalar Yasası

•9 yaşın altındaki çocukların çalıştırılmaması, 18 yaşından küçüklerin gece çalıştırılmaması,

•18 yaşından küçüklerin gündelik 12 saatten fazla çalıştırılmaları yasak 

•Fabrikaların denetlenmesi için iş müfettişlerinin görevlendirilmesi

1847-On Saat Yasası

•Hem çalışma süreleri daha da azaltılmış hem de işyeri denetimi ve iş müfettişliği yapısı oluşturulmuştur.

2022 ARALIK-C

Hastalığın, kişinin işiyle ilişkili olabileceğinden hareketle ayrıntılı çalışma öyküsü alınmasını öneren ve Zanaatkârların Hastalıkları eserinin yazarı olan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Georgius Agricola

B) Hipokrat

C) Bernardino Ramazzini

D) Percival Pott

E) Edward Headlem Greenhow

Cevap C

İş sağlığı ve güvenliği alanındaki önemli yasal düzenlemelerden olan Çırakların Sağlığının Korunması Kanunu (1802) ve Fabrikalar Kanunu (1833) aşağıdaki ülkelerin hangisinde çıkarılmıştır?

A) Almanya

B) Amerika Birleşik Devletleri

C) İtalya

D) İngiltere

E) Fransa

Cevap D

Osmanlı Dönemi – 1865

Ereğli İçin

Dilaver Paşa Nizamnamesi

•Günlük çalışma süresini 10 saat olması ve dinlenme süreleri verilmesi

•İşçilere yatacak yer sağlanması,

•İşçi ücretlerinin öncelikli olarak ödenmesi ve işe hazır beklemeyen işçilere çalıştırılmasalar dahi ücret ödenmesi gibi başlıklar

Osmanlı Dönemi – 1869

Tüm Madenler

Maadin Nizamnamesi

•Madenlerde angarya çalıştırma yasaklanmış

•Kazaları önlemek için malzemeleri idareden talep etme hakkı verilmiş

•Kazaların mevcut idareye bildirilmesi,

•Madenlerde doktor ve eczane bulundurulması

•İş kazasına uğrayan işçilere ve ailelerine tazminat ödenmesi

•Kusuru bulunan işverenin para cezası ile cezalandırılması

Osmanlı Dönemi – 1876

İlk medeni kanun

Mecelle Kanunu

•İşçinin, işverenin kusuruyla zarara uğraması halinde işverene bu zararın tazmin yükümlülüğü getirilmiş;

•Ücretlerin ayni olarak ödenmesi yasaklanmış,

•Günlük çalışma süresinin gün doğumundan batımına kadar uzatılabileceği ve işçinin çalışmaya hazır halde bulunması durumunda ücrete hak kazanacağına dair hükümler düzenlenmiştir

Osmanlı İmparatorluğu döneminde iş sağlığı ve güvenliği alanında  ilk  düzenlemeler aşağıdakilerin hangisiyle yapılmıştır?

A) 1896 tarihli Maadin Nizamnamesi

B) 151 sayılı Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukunun Müteallik Kanun

C) 1860 tarihli Maden Kanunu

D) 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi

E) Mecelle

2021-Aralık-C

Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı’ndan sonra iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan ilk yasal düzenlemeler aşağıdaki sektörlerden hangisine yöneliktir?

A) İnşaat

B) Dokuma

C) Madencilik

D) Taşımacılık

E) Sağlık

Cevap C

2018-ARALIK-C

Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğinin tarihsel gelişimi düşünüldüğünde;

I. Dilaver Paşa Nizamnamesi

II. Mecelle,

III. Umumi Hitzissihha Kanunu

Düzenlemelerinden hangileri cumhuriyetin ilanından önce kabul edilmiştir?

A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) Ive II

D) I ve III

E) I, II, III

Cevap C

2020 KASIM B

Aşağıdakilerden hangisi 1865 tarihli Dilaver Paşa Nizamnamesi’nde yer alan düzenlemelerden biri değildir?

A) Günlük çalışma süresi 10 saat olarak belirlenmiştir.

B) İşçilere çalışma süreleri dışında dinlenme süresi verilmesi öngörülmüştür.

C) İşçilere yatacak yer sağlanması öngörülmüştür.

D) İşçi ücretlerinin öncelikli olarak ödenmesi hükme bağlanmıştır.

E) İş kazasında kusurlu bulunan işverenin maddi tazminat vermesi hükme bağlanmıştır.

Cevap E

1921- Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik  Kanun

  • Madenlerde 18 yaşından küçük yasak
  • Gündelik çalışma süresi 8 saat
  • Fazla çalışılması durumunda 2 kat ücret ve tarafların rızasıyla gerçekleştirilmesi
  • Maden işleten işverenler, işçileri tedavi ettirmeli ve hastane, eczane ve hekim bulundurması ,
  • Sağlık ve güvenlik koşullarını sağlamayan maden işletmelerinin ise; ruhsatname ve imtiyazları feshedilebilmesi

1930-Umumi Hıfzısıhha Kanunu

Çalışan kadın ve çocukların korunması

50 den fazla çalışan varsa hekim zorunluluğu

Revir ya da hastane kurulması yükümlülüğü

12 yaşından küçüklerin imalathanelerde çalışamaz

12 – 16 yaş arasındaki çocukların saat 20:00 den sonra gece çalışmalarının yasaklanması

Kahve, gazino vb. yerlerde 18 yaşından küçük çocukların istihdamının yasaklanması

2023-MAYIS-A-B-C

Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı Dönemi’nde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili çıkarılan düzenlemelerden biridir?

A) Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun

B) Umumu Hıfzıssıhha Kanunu

C) Dilaver Paşa Nizamnamesi

D) Maadin Nizamnamesi

E) Polis Nizamnamesi

Cevap A

Ülkemizdeki Gelişim - Cumhuriyet Dönemi

3008 Sayılı İş Kanunu:  Çalışma Hayatının İlk Önemli Yasası 15.06.1937 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

1475 Sayılı İş Kanunu : İSG yönünden bir çok tüzük ve yönetmelik uygulamaya konmuştur. 25.08.1971 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4857 Sayılı İş Kanunu:  10.06.2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: 30.06.2012 de yürürlüğe girmiştir.

2016-MAYIS-C

Türkiye’de işyerlerinde sağlığın korunması ve iş güvenliğinin sağlanması ilk kez aşağıdakilerden hangisi ile sağlanmıştır?

A) 4857 Sayılı Kanun

B) 3008 Sayılı Kanun

C) 4792 Sayılı Kanun

D) 1475 Sayılı Kanun

E) 6331 Sayılı Kanun

Cevap B

2021-Aralık-A

İş sağlığı ve güvenliği konusunun ayrıntılı ve sistemli olarak düzenlendiği 3008 sayılı İş Kanunu kaç yılında yürürlüğe girmiştir?

A) 1865

B) 1921

C) 1926

D) 1937

E) 1945

Cevap D

2015-MAYIS-C

Aşağıdakilerden hangisi gelişmekte olan ülkelerdeki İşyerlerinin ve işverenlerin özelliklerinden biri değildir?

A) İş sağlığı ve güvenliği sorunlarının boyutlarının iyi bilinmesi

B) İşletme ve işyerlerinde kullanılan teknolojinin eski olması

C) Üretimde küçük işletme ve işyerlerinin hâkim olması

D) İşyeri ve işletmelerde sağlık ve güvenlik önlemlerinin yetersiz olması

E) İşverenlerin genel ve mesleki eğitimlerinin yetersiz olması

Cevap: A

Cevap A

Çalışmalarınızda Başarılar Dilerim

Hazırlık Soruları İçin Tıklayın
Scroll to Top