Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Yasal Mevzuat: Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği

                      Elle Taşıma İşleri Uygulama Rehberi

Amaç: Elle taşıma işlerinden kaynaklanabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle sırt ve bel incinmelerinden, çalışanların korunmasını sağlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.

Kapsam: 6331 sayılı İSG Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar.

Elle Taşıma İşi: Bir veya daha fazla çalışanın bir yükü

  • kaldırması,
  • indirmesi,
  • itmesi,
  • çekmesi,
  • Taşıması
  • hareket ettirmesi

gibi işler esnasında, işin niteliği veya uygun olmayan ergonomik koşullar nedeniyle özellikle bel veya sırtının incinmesiyle sonuçlanabilecek riskleri kapsayan nakletme veya destekleme işlerini ifade eder.

2023 Aralık A

Aşağıdaki faaliyetlerden hangisi Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği kapsamına girer?

A) Ev hizmetleri

B) Balıkçı gemilerinde yapılan balıkçılık işleri

C) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri

D) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal üretimi

E) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iş yerlerindekiler hariç genel kolluk kuvvetleri faaliyetleri

Cevap B

İşverenlerin Genel yükümlülükleri

İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde

  • iş organizasyonu yapmak ve
  • yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

İş ve işin yapıldığı yerin organizasyonu

(1) İşveren, yükün elle taşınmasının kaçınılmaz olduğu durumlarda;

a) İşin mümkün olduğu kadar sağlık ve güvenlik şartlarına uygun yapılabilmesi için işyerinde gerekli düzenlemeleri yapar.

b) Yapılan işteki sağlık ve güvenlik koşullarını değerlendirirken ek-1`de yer alan hususları ve yüklerin özelliklerini de göz önünde bulundurur.

c) Özellikle çalışanların sırt ve bel incinme risklerini önlemek veya azaltmak için, ek-1`de yer alan hususlar doğrultusunda çalışma ortamının özellikleri ve yapılan işin gereklerine uygun önlemleri alır.

Elle Taşıma İşleri Yönetmelik’ e göre;

İşveren elle taşıma işleri ile ilgili olarak alması gereken aşağıdaki sağlık güvenliklerinden hangisini öncelikle yapması gereklidir?

A)Çalışanlara sağlık raporu almalı

B)Çalışanlara uygun kişisel koruyucu donanım vermeli

C)Çalışma alanının zemini uygun hale getirmesi

D)Yüklerin elle taşınmasına gerek olmadan organizasyon yapmak

E)Yük miktarlarını azaltmak

Cevap D

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi

(1) İşveren; elle taşıma işlerinde çalışanların ve/veya temsilcilerinin, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilişkin mevzuat hükümlerini de dikkate alarak aşağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar:

a) Bu Yönetmelik uyarınca sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik alınan tedbirler,

b) Taşınan yükle ilgili genel bilgiler ve mümkünse yükün ağırlığı ile eksantrik yüklerin en ağır tarafının ağırlık merkezi,

c) Bu Yönetmelikte belirtilen hususları da dikkate alarak yüklerin doğru olarak nasıl taşınacağı ve yanlış taşınması halinde ortaya çıkabilecek riskler.

Elle Taşıma İşleri Uygulama Rehberi

Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları

ILO (International Labour Organisation-Uluslararası Çalışma Örgütü) Meslek Hastalıkları Listesinde meslek hastalıkları dört kategoride toplanmakta olup aşağıdaki gibidir. 

1. İş faaliyetlerinden kaynaklanan ajanlara maruziyet ile meydana gelen meslek hastalıkları
a) Kimyasal ajanların neden olduğu hastalıklar
b) Fiziksel ajanların neden olduğu hastalıklar
c) Biyolojik ajanlar ve bulaşıcı veya parazitik hastalıklar

2. Hedef organ sistemlerinden kaynaklanan meslek hastalıkları
a) Solunum hastalıkları
b) Deri hastalıkları
c) Kas iskelet hastalıkları
d) Ruhsal ve davranışsal hastalıklar
3. Mesleki kanserler
4. Diğer hastalıklar

Yönetmelik Ek-1

YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ

1.Yükün özellikleri

Yük;

– Çok ağır veya çok büyükse,

– Kaba veya kavranılması zorsa,

– Dengesiz veya içindekiler yer değiştiriyorsa,

– Vücuttan uzakta tutulmasını veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumdaysa,

– Özellikle bir çarpma halinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekildeyse,

elle taşınması, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

2.Fiziksel güç gereksinimi

İş;

– Çok yorucu ise,

– Sadece vücudun bükülmesi ile yapılabiliyorsa,

– Yükün ani hareketi ile sonuçlanıyorsa,

– Vücut dengesiz bir pozisyonda iken yapılıyorsa,

bedenen çalışma şekli ve harcanan güç, bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

3.Çalışma ortamının özellikleri

– Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli genişlik ve yükseklikte değil ise,

– Zeminin düz olmamasından kaynaklanan düşme veya kayma tehlikesi varsa,

– Çalışma ortam ve şartları, çalışanların yükleri güvenli bir yükseklikte veya uygun bir vücut pozisyonunda taşımasına uygun değil ise,

– İşyeri tabanında veya çalışılan zeminlerde yüklerin indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkı varsa,

– Zemin veya üzerinde durulan yer dengesiz ise,

– Sıcaklık, nem veya havalandırma uygun değil ise,

bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini artırabilir.

4.İşin gerekleri

Aşağıda belirtilen çalışma şekillerinden bir veya birden fazlasını gerektiren işler bilhassa sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilir.

– Özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,

– Yetersiz ara ve dinlenme süresi,

– Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,

– İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu.

2024 Aralık C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre aşağıdaki risk faktörlerinden hangisi yükün özelliklerinden kaynaklanmaz?

A) Yükün çok büyük olması

B) Yükün kavranılmasının zor olması

c) Yükün içindekilerin yer değiştirmesi

D) Yükün, vücudun eğilmesini gerektiren bir konuma sahip olması

E) Yükün, uygun olmayan kişisel koruyucu donanım kullanılarak taşınması

Cevap E

2023 Aralık C

I. Çalışılan yerin çok geniş olması

II. Çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu

III. Çalışılan zeminde yükün indirilip kaldırılmasını gerektiren seviye farkın olması

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’nde yukarıdakilerden hangileri özellikle sırt ve bel incinmesi riskine neden olabilecek veya bu riski artırabilecek unsurlar arasında sayılmıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap D

2023 Mayıs A

Elle taşıma işlerinde işin gerekleri dikkate alındığında;

I. yetersiz ara ve dinlenme süresi,

II. aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri,

III. çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu

Unsurlarından hangileri özellikle sırt ve bel incinme riskine neden olabilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

  1. 2022 A/C Sınıfı
  2. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’nde, özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar aşağıdaki risk faktörleri başlıklarından hangisinin altında yer alır?
  3. A) Yükün özellikleri
  4. B) Fiziksel güç gereksinimi
  5. C) Çalışma ortamının özellikleri
  6. D) İşin gerekleri
  7. E) Bireysel

Cevap D

2021 Mayıs A/C

Bir işyerinde elle yük taşınırken;

I. aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafelerinin olması,

II. üzerinde durulan yerin dengesiz olması,

III. yetersiz ara ve dinlenme süresinin olması

Durumlarından hangileri, çalışanlarda sırt ve bel incinme riski oluşturabilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

2016-NİSAN-B/C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre, aşağıdakilerden hangisi özellikle sırt ve bel incinmesine neden olabilecek yükle ilgili risk faktörlerinden biri değildir?

A) Taşınan yükün çok ağır veya çok büyük olması

B) Zeminin veya üzerinde durulan yerin dengesiz olması

C) Çalışanın ara ve dinlenme süresinin yetersiz olması

D) Uygun olmayan ayakkabı kullanılması

E) Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri bulunması

Cevap D

2017-ARALIK-C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre, aşağıdakilerden hangisi yükün elle taşınmasında özellikle sırt ve bel incinmesine neden olabilecek yükle ilgili risk faktörlerinden biri değildir?

A) Yükün çok ağır veya çok büyük olması

B) Yükün uygun olmayan giysi kullanan kişi tarafından kaldırılması

C) Yükün dengesiz olması veya içindekilerin yer değiştirmesi

D) Yükün vücuttan uzakta tutulmayı veya vücudun eğilmesini veya bükülmesini gerektiren bir konumda bulunması

E) Yükün özellikle bir çarpma hâlinde yaralanmaya neden olabilecek yoğunluk ve şekilde olması

Cevap B

2017-ARALIK-B

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre, yükle ilgili aşağıdaki risk faktörlerinden hangisi sırt ve bel incinmesi riskini arttırabilecek çalışma ortamının özellikleriyle ilgili bir risk faktörüdür?

A) Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri

B) Yetersiz ara ve dinlenme süresi

C) Zemin veya üzerinde durulan yerin dengesiz olması

D) İşin gerektirdiği, çalışan tarafından değiştirilemeyen çalışma temposu

E) İşin, yükün ani hareketiyle sonuçlanması

Cevap C

2019-ARALIK-A/B

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre;

I. taşınacak yükün özellikleri,

II. çalışma ortamının özellikleri

III. işin gerekleri

Unsurlarından hangileri yükle ilgili risk faktörleri arasında yer alır?

A) Yalnız I

B) Yalnız

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

2016 Mayıs-C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliğine göre aşağıdakilerden hangisi özellikle sırt ve bel incinmesine neden olabilecek yükle ilgili risk faktörlerinden biri değildir?

A) Taşınan yükün çok ağır veya çok büyük olması

B) Zeminin veya üzerinde durulan yerin dengesiz olması

C) Çalışanın ara dinlenme süresinin yetersiz olması

D) Uygun olmayan ayakkabı kullanılması

E) Aşırı kaldırma, indirme veya taşıma mesafeleri bulunması

Cevap D

Yönetmelik Ek-2

BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ

 Çalışanlar;

– Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması,

– Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,

– Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları,

durumunda risk altında olabilirler.

2017-NİSAN-B

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ne göre;

I. çalışanların uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,

II. özellikle vücudun belden dönmesini gerektiren aşırı sık veya aşırı uzun süreli bedensel çalışmalar,

III. yetersiz ara ve dinlenme süresi

Hususlarından hangileri bireysel risk faktörleri arasında yer alır?

A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap A

2014 Mayıs-C

Elle taşımada aşağıdakilerden hangisini bireysel risk faktörlerinden sayılır?

A) İş ayakkabısı ve bol giysiler

B) İşyerinden kaynaklanıp

C) Hızlı çalışma

D) Uzun mesafeler ve ara durakların olması

E) İşyerinin düzenli olması

Cevap A

Elle Taşıma İşleri Uygulama Rehberinden Sınavda Çıkmış Sorular

2023 Aralık A

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Uygulama Rehberi’nde aşağıdakilerden hangisi elle taşıma işlerine özel kullanılan risk değerlendirme yöntemleri arasında sayılmamıştır?

A) Amerikan Endüstriyel Hijyenistler Konferansı Yük Kaldırma Eşiği

B) Snook Tabloları

C) Mital ve Arkadaşları Tabloları

D) Anahtar Gösterge Yöntemi

E) Hata Modu ve Etkileri Analizi

Cevap E

Rehberde tanımlanmış olan elle taşıma ve kaldırmayla ilgili  risk değerlendirme yöntemleri:

Amerika Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü Kaldırma Eşitliği

Snook Tabloları

Elle Taşıma Değerlendirme Çizelgeleri

Mital ve Arkadaşları

Anahtar Gösterge Yöntemi

2022 B Sınıfı

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Uygulama Rehberi’ne göre, yükü zeminden elle kaldırarak taşımanın kaçınılmaz olduğu bir görevde; çalışan, uygun bir teknikle yükü zeminden kaldırır ve taşır.

Bu durumda uygulanması gereken elle taşıma tekniğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Yük kaldırılmadan önce yükün yerleştirileceği yer belirlenmelidir.

B) Yükü kaldırmak için eğilirken sırt bükülmelidir.

c) Yükü kavrarken çene içeride tutulmalıdır.

D) Yük taşıma hareketi yavaş yapılmalıdır.

E) Yük, taşınırken vücuda yakın tutulmalıdır.

Cevap B

Rehberde 8.1. Görevle İlgili İyileştirmeler bölümünü okuyun

2021 Mayıs A/C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Uygulama Rehberi’ne göre elle taşıma işlerinde yapılacak iyileştirme çalışmaları; görev, yük, çalışma ortamı, bireysel kapasite, yardımcı taşıma ekipmanı ve iş organizasyonu olmak üzere altı başlık altında sınıflandırılmıştır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi görevle ilgili iyileştirme çalışmalarından biri değildir?

A) Yükün yerleştirilmesinde optimum konumun belirlenmesi

B) Ağır yüklerin zemin seviyesinden kaldırılmasından kaçınılması

c) Vinç, el arabası ve vakumlu kaldırma araçları gibi destekleyici araçlar kullanılması

D) Yükün vücuda yakın pozisyonda tutulması

E) Yükün üzerinde ağırlık bilgisi etiketinin bulunması

Cevap E

Rehberde 8.1. Görevle İlgili İyileştirmeler bölümünü okuyun

2021 Mayıs A/C

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Uygulama Rehberi’ne göre itme-çekme faaliyeti gerektiren görevlerde riskleri azaltmak için yapılması gerekenlerle ilgili,

I. İtme, eller karın hizasındayken gerçekleştirilmelidir.

II. İtme, bel kaslarından ziyade daha güçlü olan bacak kaslarına yüklenerek gerçekleştirilmelidir.

III. Hem itme hem de çekme ile gerçekleştirilebilir faaliyetlerde, itme yerine çekme tercih edilmelidir. İfadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap B

Rehberde 8.1. Görevle İlgili İyileştirmeler bölümünü okuyun

ÖNEMLİ NOT: Elle taşıma işleri yönetmeliği yanı sıra uygulama rehberinden de soru gelebilir. Lütfen rehberi de okumayı unutmayın

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği
Elle Taşıma İşleri Uygulama Rehberini Okumak İçin Tıklayın
Scroll to Top