İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları

İş Kazası Tanımları

6331 İSG Kanunu Madde 3

İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı ifade eder.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

“ Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar” olarak tanımlamaktadır.

Dünya sağlık örgütü (WHO):

“Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay “ olarak tanımlamaktadır.

Ramak Kala: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olay

(İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirme Yönetmeliği)

2023 Aralık İH

İnşaat sektöründe faaliyet gösteren bir iş yerinde çalışanların ve iş ekipmanlarının bulunduğu bir alana yüksekten ağır bir cisim düşmüştür. Olay sonucunda çalışan, iş yeri veya iş ekipmanında herhangi bir zarar meydana gelmemiştir.
Buna göre;

I. Yaşanan olay, bir ramak kala olaydır.
II. İş yerindeki risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenmelidir.
III. 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunulmalıdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III

Cevap B

2019-ARALIK-B

Aşağıdakilerin hangisinde iş kazası; işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay şeklinde tanımlanmıştır?

A) 4857 sayılı İş Kanunu

B) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

C) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

D) 5393 sayılı Belediye Kanunu

E) 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

Cevap B

İş Kazası Tanımı

“5510  sayılı  Sosyal  Sigortalar  ve  Genel  Sağlık Sigortası Kanunu” nun 13’üncü maddesinde iş kazasının   tanımı,   14’üncü   maddesinde   ise meslek hastalığının tanımı yapılmıştır.

Aşağıdaki  hal  ve  durumlardan  birinde  meydana  gelen  ve  sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olay iş kazasıdır.

A)Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

B)İşveren  tarafından  yürütülmekte  olan  iş  nedeniyle,  sigortalı  kendi adına   ve   hesabına   bağımsız   çalışıyorsa   yürütmekte   olduğu   iş nedeniyle,

C)Bir  işverene  bağlı  olarak  çalışan  sigortalının,  görevli  olarak  işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

D)Emziren  kadın  sigortalının,  iş  mevzuatı  gereğince  çocuğuna  süt vermek için ayrılan zamanlarda,

E)Sigortalıların, işverence sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 13

2017-ARALIK-B

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, aşağıdakilerden hangisi bir iş kazası değildir?

A) Sigortalının, öğle tatilinde işyerinin yemekhanesinde başka işçiler arasında çıkan kavgada atılan tabağın kendisine isabet etmesi sonucunda yaralanması

B) İstanbul’da çalışmakta olan sigortalının, iş toplantısı için gittiği İzmir’de yemek yediği lokantanın mutfağında meydana gelen patlama sonucunda yaralanması

C) Emziren kadın sigortalının, süt izni sırasında düşüp yaralanması

D) Birbirine yakın oturan sigortalıların tuttukları araçla İşlerine giderken kazaya uğramaları sonucunda yaralanmaları

E) İşveren tarafından verilen faturayı yatırmak üzere bankaya giden sigortalının yolda yürürken düşüp yaralanması

Cevap D

2015-ARALIK-C

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre aşağıdakilerden hangisi iş kazası değildir ?

A) Sigortalının, işveren tarafından sağlanan servisle işe gelirken aracın kaza yapması

sonucunda yaralanması

B) Sigortalının, öğle tatilinde iş yerinin bahçesinde düşerek ayağını kırması

C) Kadın sigortalının, çocuğunu okula götürürken geçirdiği trafik kazası sonucunda

yaralanması

D)Sigortalının, işyeri deposunun çatısının çökmesi sonucunda yaralanması

E)İşyerinin muhasebe bölümünde çalışan sigortalının iş yerinin vergi borcunu yatırmak

için vergi dairesine giderken yaralanması

Cevap C

2016 Aralık B

I-On sekiz yaşını doldurmamış erkek

II-İş kazası geçirmiş ama meslekte kazanma gücü tam olan yirmi yaşındaki erkek

III-On sekiz yaşını doldurmuş kadın

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, su altı kablo döşeme işi yapan bir işletmede yukarıdaki işçilerden hangileri çalıştırılabilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap B

2015 Mayıs A

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, aşağıdaki olayların hangisi iş kazası sayılır?

A) Yıllık ücretli izin sırasında işçinin evinde silahını temizlerken hata ile kendisini

yaraladığı kaza

B) İşçinin emekli olduktan sonra emekli maaşını almak için bankaya giderken geçirdiği kaza

C) İşçinin işyerine giderken kendi evinde çıkıp merdivenlerden düşmesi sonucu meydana gelen kaza

D) İşveren tarafından işyerinde organize edilen futbol turnuvasında kalecilik yapan işçinin üzerine kale direğinin düşmesi sonucu gerçekleşen kaza

E) İşçinin geç kalıp işyeri servisini kaçırması neticesinde özel arabasıyla giderken geçirdiği kaza

Cevap D

2015-ARALIK-C

İş kazalarının azaltılmasında aşağıdakilerden hangisi en az etkilidir?

A) Hukuksal önlemler

B) Mühendislik önlemleri

C) Sağlık önlemleri

D) İşverene sadakat

E) iş güvenliği kültürü

Cevap D

1.Senaryo : Yüksekten düşen bir cisim bir çalışanın başına çarparak çalışanı ağır yaralar.

2.Senaryo : Yüksekten düşen bir cisim bir çalışanı ıskalayarak yan tarafa düşer ve çalışanın yaralanmasına neden olmaz

Buna göre bir işyerinde meydana gelebilecek bu senaryolarla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

       1.senaryo                   2.senaryo

A)     Risk                          Ramak kala olay

B)     İş kazası                    Ramak kala olay

C)     İş kazası                    Risk

D)     İş kazası                   Tehlike

E)     Risk                         Tehlike

Cevap B

A)Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

Sigortalıların işyeri sayılan yerlerde; avluda yürürken düşmesi, dinlenme saatinde top oynarken ayağının burkulması, bahçede meyve ağacından meyve toplarken düşmesi, tarlada çalışır iken traktör ile kaza geçirmesi, yemek yerken elini kesmesi, dinlenme odasında dinlenirken sobadan zehirlenmesi, işyerinde intihar etmesi, işyeri sınırları içinde bulunan havuzda boğularak ölmesi, ücretli izinli bulunduğu sırada çalıştığı işyerindeki arkadaşlarını ziyaret için geldiğinde kaza geçirmesi, araçlarla çalışanların bu araçlarda geçirecekleri kazalar iş kazası olarak kabul edilecektir.

Sigortalının işyerinde kalp krizi geçirmesi veya başka bir hastalık nedeniyle ölmesi ya da ruhen veya bedenen hemen veya sonradan engelli hale gelmesi iş kazası olarak kabul edilecektir.

B)İşveren  tarafından  yürütülmekte  olan  iş  nedeniyle,  sigortalı  kendi adına   ve   hesabına   bağımsız   çalışıyorsa   yürütmekte   olduğu   iş nedeniyle,

İşyerinde veya işyeri dışında meydana gelen kazanın işverenin görevlendirmesi veya işin niteliği gereği yapıldığı sırada karşılaşabileceği kaza riskine karşı sigortalı teminat altına alınmaktadır. Buna göre, torna atölyesinde çalışan sigortalının elini torna makinesine kaptırması, tarlada çalışan sigortalının ilaçlama yaparken zehirlenmesi, tarlada çalışan sigortalının traktörün devrilmesi sonucu yaralanması ya da işverene ait traktör ile tarlaya giderken yolda traktörle kaza geçirmesi, beyaz eşya tamir bakım servisinde çalışan sigortalının buzdolabı tamiri için gittiği binada dengesini kaybederek düşmesi sonucunda yaralanması gibi olaylar işlerin yürütümü sırasında ve çalışma esnasında meydana geldiğinden iş kazası sayılması gerekmektedir.

Kasap olarak işyeri işleten sigortalının getirilen etleri almak için işyeri dışına çıktığında bir aracın çarpması, marangoz atölyesi işleten sigortalının işyeri dışında mutfak dolabı monte ederken ayağına parçalardan birinin düşmesi sonucu yaralanması ya da çiftçilik yapan bir sigortalının tarlasına giderken yolda traktörü ile kaza geçirmesi gibi kazalar iş kazası olarak kabul edilecektir.

C)Bir  işverene  bağlı  olarak  çalışan  sigortalının,  görevli  olarak  işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

-İşverenin, işyerinde çalışan bir sigortalıyı evindeki bir malzemeyi almak üzere görevlendirmesi halinde, sigortalının işverenin evine gidip gelmesi sırasında uğradığı kazanın,
– Muhasebe bürosunda çalışan sigortalının işvereni tarafından mükellefin hesaplarını kontrol etmek için görevlendirilmesi halinde bu iş için gidip gelmesi sırasında ve mükellefin bulunduğu yerde çalışması sırasında meydana gelen olayların,
iş kazası sayılması gerekmektedir.
Ancak, görevli olarak gönderilen sigortalının görev konusu ile ilgili olmayan ve görevinin dışında meydana gelen kazalar iş kazası sayılmaz. Bu nedenle görevli gönderilen sigortalının işi dışında eğlenmek için gittiği sinema veya gece kulübünde herhangi bir nedenden dolayı uğradığı kazanın iş kazası olarak kabul edilmesi mümkün değildir.

D)Emziren  kadın  sigortalının,  iş  mevzuatı  gereğince  çocuğuna  süt vermek için ayrılan zamanlarda,

Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda geçirdiği kazalar da iş kazası sayılmaktadır.

Kanunlarında belirtilen sürelerde (Günde 1,5 saat) çocuğunun bulunduğu yer ile bu yere gidiş geliş sırasında ve emzirme sürelerinde geçirdiği kazalar iş kazası sayılacaktır.
Kadın sigortalının çocuğunu emzirmek için belirlenen zamanda işyerindeki emzirme odasında merdivenden düşmesi sonucu meydana gelen kaza, çocuğun bulunduğu yere gidiş gelişi esnasında geçirdiği trafik kazaları iş kazası sayılmalıdır.

E)Sigortalıların, işverence sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında

Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş-gelişi sırasında meydana gelen kazalar iş kazası sayılacaktır.
Burada önemli olan işverence sağlanan bir taşıtın bulunması ve sigortalıların işin yapıldığı yere getirilip götürülmeleri sırasında meydana gelen olayın, yine işverenin kiraladığı bir minibüs veya işyerine ait servis aracı ile sigortalıların evlerinden işyerine, işin bitiminde de işyerlerinden evlerine getirilip götürülmeleri sırasında meydana gelen trafik kazasının, sigortalının servis aracından inerken düşerek yaralanması veya araç içinde herhangi bir nedenle meydana gelen olayın, iş kazası sayılması gerekmektedir.
Ancak, sigortalının işe gitmek için bindiği servis aracından indikten sonra yolun karşı tarafında bulunan işyerine geçmek için yolu geçerken uğradığı trafik kazası, sigortalının getirilip götürülme hali sona ermesi nedeniyle iş kazası sayılamayacaktır.

İş Kazası Bildirimi

İş kazalarını bildirimi 2 yasada geçer;

Kolluk kuvvetlerine hemen

SGK’ya ise

5510 sayılı kanun; 3 iş gününde SGK’ya yazılı bildirilir

6331 sayılı kanun; 3 iş gününde SGK’ya yazılı bildirilir.

Bildirim süreleri iş günü olarak belirlendiğinden cumartesi, pazar ile resmi tatil günleri hesaba katılmayacak, bu günlere rastlayan kazaların anılan günleri takip eden günden itibaren 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekecektir.

Kazadan sonraki günden başlayarak 3 iş günü

Sağlık sunucuları iş kazasını 10 gün içerisinde SGK ya bildirmeliler.

4-b’li Sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde

5510 Sayılı Kanuna Göre İş Kazasının İşverenlerce Geç Bildirilmesi veya Bildirimin Yanlış Yapılması

Sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde yukarıda açıklanan sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenen/ödenecek geçici iş göremezlik ödeneğinin Kurumca işverenden tahsil edilmesi için gerekli işlemler yapılacaktır.

Meslek Hastalığı

Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.

Bir hastalık veya engellilik halinin meslek hastalığı sayılabilmesi için;
-Sigortalı olunması,
-Yürütülen işin sonucu olarak ortaya çıkması,
-Meslek hastalığının Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi, (Hastalığın Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde yer alması ve Kurum Sağlık Kurulunca maruziyet/yükümlülük sürelerinin yeterli/aşılmamış olduğunun tespit edilmesi)
unsurlarının bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.

İşveren, sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını ise öğrendiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde SGK ya bildirmek zorundadır.

Sağlık sunucuları ise 10 gün içinde bildirmek zorundadır.

Meslek Hastalığının Geç Bildirilmesi veya Bildirilmemesi

Sigortalıya, Kurumca meslek hastalığı nedeniyle şayet ödenmiş geçici iş göremezlik ödenekleri işverenden geri alınır.

 

2024 Mayıs A/B/C

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre iş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İşveren, bütün iş kazalarının kaydını tutar ve gerekli incelemeleri yaparak bunlarla ilgili raporları düzenler.

B) İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

C) İş yeri hekimleri meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

D) İş yerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı hâlde iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olayları inceleyerek bunlarla ilgili raporları düzenler.

E) Sağlık hizmeti sunucuları, meslek hastalığı ön tanısı konulan vakaları 3 iş günü içinde Sağlık Bakanlığına bildirir.

Cevap E

2024 Mayıs B/C

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işveren; sağlık hizmeti sunucuları veya iş yeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren kaç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir?

A) 3

B) 5

C) 7

D) 10

E) 15

Cevap A

2019 Aralık A

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre, iş kazası bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene uygulanacak idari para cezası aşağıdakilerden hangisi tarafından verilir?

A) İş müfettileri

B) Çalışma ve İş Kurumu il müdürlükleri

C) Sosyal Güvenlik Kurumu

D) Hazine ve Maliye Bakanlığı

E) İş mahkemeleri

Cevap C

2019-ARALIK-C

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanın iş kazası geçirmesi halinde, bir ayı geçmemek şartıyla, rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki kaç iş günü içinde iş kazasını bildirmesi zorunludur?

 

A) 2

B) 3

C) 5

D) 7

E) 10

Cevap B

2023 Mayıs B

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre iş kazası ve meslek hastalıklarının bildirimiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

B) İşveren, sağlık hizmeti sunucuları veya iş yeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

C) İşveren, şüpheli meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren en geç on iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

D) Yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları, meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

E) Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

Cevap C

2019 Aralık C

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanın iş kazası geçirmesi halinde, bir ayı geçmemek şartıyla, rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki kaç iş günü içinde iş kazasını bildirmesi zorunludur ?

A) 2

B) 3

C) 5

D) 7

E) 10

Cevap B

2017-NİSAN-C

6331 sayılı İş Sağlığı ve güvenli Kanunu’na göre, iş kazaları ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) İşveren, iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

B) İşveren, işyeri hekiminin kendisine bildirdiği meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

C) İşyeri hekimi, meslek hastalığı ön tanısı koyduğu vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk eder.

D) Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

E) İşveren, yaralanma veya ölümle sonuçlanmayanı kazalara ilişkin düzenlediği raporlan en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

Cevap E

2016-ARALIK-C

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; işverenin, iş kazalarını kayıt ve bildirim yükümlülüğü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İşyerinde meydana gelen bütün iş kazalarının kaydını tutar.

B) İş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olayları inceler ve bunlarla ilgili raporları düzenler.

C) İş kazalarını kazadan sonra en geç iki gün içinde Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bildirir.

D) İş kazası sonrası kaza ile ilgili gereken incelemeleri yapar.

E) İş kazası sonrası kaza ile ilgili raporları düzenler.

Cevap C

İşveren tarafından Kuruma sigortalılık bildirimi yapılmamış olanların kaza geçirmesi halinde sigortalılık ve iş kazası tespiti; ölümlü olmayan vakalarda sosyal güvenlik denetmenlerince, ölümle sonuçlananlarda ise Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili Grup Başkanlığınca yapılacaktır.

Meslekte kazanma gücü kayıp oranının %10 ve üzerinde çıkması durumunda dosya Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilir.

Sigortalının Ağır Kusuru Olması Durumu

1- İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması,
2-Tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması,
3-Yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi,
4-Açıkça izne dayanmadığı gibi, hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek ve isteyerek yapması,
5- Yapılması gerekli bir hareketi savsaması,
ağır kusuruna esas tutulacaktır.
Söz konusu hüküm gereği her olay kendi içerisinde değerlendirilip sigortalının ağır kusurlu olup olmadığına karar verilecektir.

Sigortalının ağır kusurlu olduğu ve kusur derecesine dair bilgi bulunması halinde denetim talebinde bulunulmadan kusur derecesi esas alınarak geçici iş göremezlik ödeneği 1/3 oranında eksiltilerek ödenecektir. Belgede ağır kusur ifadesi yer almakla birlikte kusur derecesi yer almıyor ise %5 oranında kesinti yapılmak suretiyle işlem yapılacaktır.

Mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerde kasti bir hareketi yüzünden iş kazasına uğradığı saptanan meslek hastalığına tutulan, hastalanan veya Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, yarısı tutarında ödenir.

Tedavi gördüğü hekimden, tedavinin sona erdiğine ve çalışabilir olduğuna dair belge almaksızın çalıştığı; mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerle belirlenen sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez, ödenmiş olanlar da yersiz yapılan ödeme tarihinden itibaren ilgili mevzuat hükümlerine göre geri alınır.

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar

a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.

b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.

c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması.

d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.

e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.

Hastalık Hali

Sigortalının iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar olarak tanımlanır.

-Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
-Aday çırak, çırak ve işletmelerde eğitim gören öğrenciler,
-Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri 
-İntörn statüsündeki öğrenciler,
-Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha uzun süreyle çalışanlar,
hastalık sigortası kapsamına alınmıştır.

Sağlanan Haklar ve Yararlanma Şartları
Bu sigorta kolundan hastalık haline bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilecektir.
Geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için;
a-İstirahatin başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemesi,
b-İstirahatin başladığı tarihten önceki 1 yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması,

Analık hali;
– Sigortalı kadının,
– Sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin,
– Kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının,
– Gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin,
gebeliğin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık hali ile ilgili rahatsızlık ve engellilik halleridir

Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan  sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır.

Yasal Mevzuat 5510 SGK Kanunu

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.

Çalışma gücünün en az %40’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, engelli sayılır.

Çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.

Yasal Mevzuat 6331 Sayılı Kanun

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; ölümlü iş kazasının meydana geldiği bir maden işyerinde, kazayla ilişkin kusuru yargı kararı ile tespit edilen işverenin kamu ihalelerine 2 yıl süreyle katılımı yasaklanır.

İş Kazası geçiren personel işe başladıktan sonra eğitim ve sağlık kontrollü yapılır.

2018 Mayıs C

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre; ölümlü iş kazasının meydana geldiği bir maden işyerinde, kazayla ilişkin kusuru yargı kararı ile tespit edilen işverenin kamu ihalelerine katılması ne kadar süreyle yasaklanır?

A) 6 ay

B) 1 yıl

C) 2 yıl

D) 3 yıl

E) 5 yıl

Cevap C

2017 Aralık B

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve engellilik nedeniyle meslekte kazanma gücünün en az yüzde kaç oranında azaldığı yetkili makamca tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır?

A)10

B)30

C)45

D) 50

E) 100

Cevap A

2024 Aralık A/B/C

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre sürekli iş göremezlik geliri hakkının doğması için sigortalının iş kazası sonucu oluşan engellilik nedeniyle meslekte kazanma gücü en az yüzde kaç azalmış olmalıdır?

A) 10

B) 20

C) 30

D) 40

E) 50

Cevap A

Epidemiyolojik yaklaşım

Teori (epidemiological theory), çevre faktörleri ve hastalık arasındaki ilişkiyi belirleme ve çalışma için kullanılan modellerin, çevre faktörleri ile kazalar arasındaki sebepsel ilişkinin açıklanmasında da kullanılabileceğini savunur.

Prevalans Hızı

Bir hastalığın , belli bir zaman noktasında, belirli tanımlanmış bir toplumda görülen olgu sayısı

İnsidans Hızı

Bir hastalığın, belli bir zaman aralığında görülen yeni olgularının sayısı

Örneğin, Türkiye‘de tüberküloz insidansı 100.000’de 35 denildiğinde, Türkiye’de yaşamakta olan her 100.000 kişiden 35’inin, bir yıl içinde tüberküloz olduğu anlaşılır.

500 kişinin çalıştığı akümülatör fabrikasında kanda kurşun düzeyi taraması yapılsa

100 kişinin kanında kurşun düzeyi izin verilen sınırın üstünde bulunsa

Kurşun etkilenmesi prevalans hızı=100/500 x100= % 20 olarak bulunur

2022-Mayıs C

Çevre faktörleri ve hastalıklar arasındaki ilişkiyi belirlemekte kullanılan modellerin, çevre faktörleri ile kazalar arasındaki sebepsel ilişkinin açıklanmasında da kullanılabileceğini savunan teori aşağıdakilerden hangisidir?

A) Domino Teorisi

B) Kaza/Olay Teorisi

C) Epidemiyoloji Teorisi

D) İnsan Faktörleri Teorisi

E) Sistem Teorisi

Cevap C

2021 Mayıs DSP

İş kazaları konusunda tanımlayıcı epidemiyolojik araştırmalarla kazaların;

İşyerinin bölümlerine göre dağılımı,

çalışanların yaş gruplarına göre dağılımı,

III. haftanın günlerine göre dağılımı özelliklerinden hangileri belirlenebilir?

A) Yalnız II

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

2023 Aralık İH

1.000 işçinin çalıştığı bir akümülatör fabrikasında yapılan araştırmada 200 kişinin kan kurşun düzeyi izin verilen sınır değerin üzerinde bulunmuştur.

Buna göre kurşun etkilenmesi prevalans hızı aşağıdakilerden hangisidir?

A) %2

B) %5

C) %20

D) %15

E) %10

Cevap C

Domino Teorisi

Kaza oluşmasına sebep olan 5 neden domino taşları gibi birbirini etkilemesidir.

1.Sosyal Çevre: Sosyal çevre şartları risklerin alınmasına yada oluşmasına yol açar. Doğa şartları karşısında insanın fiziki ve sosyal yapısındaki etkileşim bir kaza sebebidir.

2.İstenmeyen İnsan Davranışları (Kişisel Hatalar): Öfke, dikkatsizlik, yorgunluk, anlama güçlüğü, aldırmazlık vb.

3.Güvensiz Davranış ve Şartlar: Kötü planlama, koruyucusuz malzeme kullanma, tehlikeli çevre yada çalışma ortamı.

4.Kaza: Yukarıdaki şartlar bir şeylerin yanlış gitmesine yol açtığında, yaralanma veya herhangi bir şekilde zararla sonuçlanan olayın meydana gelmesi.

5.Yaralanma: Kişinin zarara uğraması.

2021 Mayıs C / DSP

Aşağıdakilerden hangisi kaza oluşumunu açıklayan Domino Teorisi’nin savunduğu görüşlerden biridir?

A) Bir kazanın ortaya çıkması için beş aşamadan meydana gelen kaza zincirinin oluşması gerekir.

B) İş kazaları özellikle ergonomik yetersizlikler nedeniyle oluşur.

C) İş kazalarının temel nedeni çalışanın bilinçli şekilde hata yapmaya karar vermesidir.

D) İş kazalarının temel nedeni çevresel faktörlerdir.

E) Hijyen, hastalık ve diğer sağlık bozukluklarına sebep olan faktörlerin incelenmesi gerekir.

Cevap A

2018-ARALIK-C

Aşağıdakilerden hangisi kaza sebeplerini açıklamak için geliştirilen Domino Teorisi’nde yer alan faktörlerden biri değildir?

A) Kalıtım ve sosyal çevre

B) Güvenli olmayan davranışlar

C) Kaza

D) Kusur veya hatalar

E) Denetim eksikliği

Cevap E

İş Kazası Maliyetleri

Direkt (dolaysız) maliyet / görünür, bilinen (hesaplanabilen) maliyet, sigortalanmış maliyet  

Tedavi masrafları, tazminatlar

İş günü kayıbı

Zarar gören ekipman/makine maliyeti

İndirekt (dolaylı) maliyet / bilinemeyen, görünmez (gizli-hidden costs), hesaplanması güç maliyet veya sigortalanmamış (the noninsurable) maliyet

Kaza nedeniyle kesintiye uğrayan üretim kaybının maliyeti,

Sipariş kaybı maliyetleri

Bürokratik işlemlerin maliyeti

Kazaya uğrayan işçi ile birlikte çalışan işçilerin ve diğer ekiplerdeki işçilerin kaza nedeniyle çalışamadıkları iş süreleri için ödenen ücretlerin maliyeti

İş gücü değiştirme maliyetleri

2021-Aralık A

Aşağıdakilerden hangisi iş kazalarının işveren açısından ortaya çıkan doğrudan maliyetlerinden biri değildir?

A) Tedavi masrafları

B) İşçinin ailesine ödenen tazminatlar

C) İlk müdahale ve ambulans masrafları

D) İşçiye ödenen geçici iş göremezlik ödeneği

E) Üretim kaybı nedeniyle oluşan kazanç kaybı

Cevap E

2016-MAYIS-C

Aşağıdakilerden hangisi iş kazalarının dolaysız (direkt) maliyetlerinden biridir?

A) Kazada zarar gören ekipman maliyeti

B) iş gücü değiştirme maliyeti

C) Üretim kaybı maliyeti

D) Sipariş kaybı maliyeti

E) Bürokratik işlemlerin maliyeti

Cevap A

İş Kazası Nedenleri

Güvensiz Ortam ( Tehlikeli Durum )

Uygun olmayan koruyucular,

Koruyucunun bulunmaması,

Kullanılan alet ve teçhizatın kusurlu  olması,

Uygunsuz emniyet donanımı,

Emniyetsiz yapılmış alet ve  makineler,

Yetersiz  ve bakımsız bina,  makine  ve aletler,

Yetersiz ya da fazla aydınlatma,

Yetersiz kişisel koruyucular.

Güvensiz Davranışlar ( Tehlikeli Hareket )

Emniyetsiz çalışma,

Gereksiz hızlı çalışma,

Alet ve makineleri  tehlikeli şekilde  kullanmak,

Emniyetsiz vaziyet alma,

Tehlikeli yerlerde çalışma,

Şaşırma, kızgınlık, dalgınlık, ürkme,  şakalaşma,

Kişisel koruyucuları kullanmamak

2020-KASIM-B

Genel olarak çevre, makine ve malzemelerden kaynaklanan, çalışma yerlerinde iş güvenliğini bozan ve iş ortamında tehlike arz eden bütün koşullar güvensiz şartlar olarak sınıflandırılabilir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi iş kazalarına yol açan güvensiz şartlardan biridir?

A) Yetersiz aydınlatılmış ortamda çalışmak

B) Güvenlik donanımlarını kullanılamaz duruma getirmek

C) Tehlikeli hızda çalışmak veya alet kullanmak

D) Uyarılara aldırmadan güvensiz bir biçimde çalışmak

E) İş için gereken kişisel koruyucu donanımları kullanmamak

Cevap A

2021-Aralık C

Aşağıdakilerden hangisi iş kazasına neden olan tehlikeli durumlardan biri değildir?

A) Bakımsız veya arızalı el aletleri

B) Yetersiz havalandırma

C) Uygun olmayan KKD kullanımı

D) Zamanında bakımı yapılmamış basınçlı kaplar

E) Uygun olmayan istifleme

Cevap C

2019-MAYIS-B

İş ortamına yönelik hazırlanan kaza stratejileri; kaza öncesi, kaza sonrası ve tamamlayıcı olmak üzere üç kategoride ele alınabilir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi tamamlayıcı kaza stratejisine örnektir?

A) Vasıflı ve yetenekli insan istihdamı

B) Felaket için olasılık planı

C) Geri bildirim

D) Tazminat

E) Güvenli teçhizat ve materyaller

Cevap D

I-İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışan ve işverenlere eğitim vermek,

II-İş kazası sonucu engelli hale gelen çalışana maaş bağlamak,

III-Risk değerlendirmesi yapmak

Faaliyetlerinden hangileri “önleyici yaklaşım” içerir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) I ve III

E) II ve III

Cevap D

İş kazalarının nedenleri bir yaklaşıma göre, emniyetsiz durumlar (güvensiz koşullar)

ve emniyetsiz (tehlikeli) hareketler olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Aşağıdakilerden hangisi emniyetsiz hareketlere bir örnek oluşturmaz?

A) Bir iş tezgahının çalışma talimatına uygun kullanılmaması

B) Bir işçinin girmesi yasak olan bir çalışma bölgesine girmesi

C) Bir iş tezgahının koruyucularının olmaması

D) İşçilerin birbirlerine tehlikeli ve gereksiz şakalar yapması

E) İşverenin sağladığı kişisel koruyucu donanımın kullanılmaması

Cevap C

Tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik ve psikolojik faktörler ile kişisel özellikler iş

kazalarına yol açan insana bağlı nedenlerdir. Buna göre , aşağıdakilerden hangisi tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörlerden birisi değildir?

A) Görme bozuklukları

B) İşitme bozuklukları

C) Yorgunluk hali

D) Aşırı güven duygusu

E) Uykusuzluk hali

Cevap D

Scroll to Top