Çalışma Yaşamında Özel  Politika Gerektiren  Gruplar

Özel Politika Gerektiren Gruplar

Çocuk çalışanlar

Genç çalışanlar

Yaşlı çalışanlar

Engelli çalışanlar

Kadın çalışanlar gebe veya emziren

Diğer;

Eski hükümlüler

Göçmenler

Stajyerler

Konu ile ilgili yönetmelikler

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik

Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırılması

Çocuk ve genç işçilerin, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini sağlamak, öğrenimlerini devam ettirebilmeleri ve ekonomik istismarlarını önlemek için çalışma koşulları ayrıca düzenlenmiştir.

Çocuk işçi

On dört yaşını bitirmiş, on beş yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir.

Genç işçi

15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir.

Hafif iş : Yapısı ve niteliği itibariyle ve yerine getirilmesi sırasındaki özel koşullara göre;

a) Çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan,

b) Okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programına katılımını ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işleri,

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Yaşı

!!! 15 (On beş) yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. !!!

Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ise;

bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.

14 yaşını doldurmamış ise;  bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

2024-ARALIK-A-C

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’te hafif iş tanımlanırken çocukların

I. ücret,

II. okula devam,

III. mesleki eğitim

Durumlarından hangileri sayılmıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap D

2020-MAYIS-B

Bir işyerinin üç çalışanıyla ilgili bazı bilgiler şu şekildedir:

Ayşe: 15 yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamıştır.

Zeynep: 15 yaşını doldurmasına 3 ay kalmıştır ve ilköğretimi tamamlan

Ömer: 14 yaşını dolduralı 3 ay olmuştur ve ilköğretimi tamamlamak üzeredir.

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, bu çalışanlardan hangileri çocuk işçi olarak tanımlanır?

A) Yalnız Ayşe

B) Yalnız Zeynep

C) Ayşe ve Ömer

D) Zeynep ve Ömer

El Ayşe, Zeynep ve Ömer

Cevap B

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılmalarına İzin Verilen İşler

Ek-1

Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler

  1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,
  2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,
  3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
  4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
  5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
  6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
  7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
  8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
  9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
  10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

Ek-2

Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

  1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,
  2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,
  3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,
  4. Kasaplarda yardımcı işler,
  5. Çay işlemesi işleri,
  6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,
  7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,
  8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,
  9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,
  10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,

Ek-3

16 Yaşını Doldurmuş Fakat 18 Yaşını Bitirmemiş  Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

  1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.
  2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.
  3. Parafinden eşya imali işleri.
  4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.
  5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)
  6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).
  7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.
  8. Selüloz üretimi işleri.
  9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.
  10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.
  11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.

2020-Mayıs_c

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, 16 yaşını doldurmamış genç işçi aşağıdaki işlerden hangisinde çalıştırılamaz?

A) Kasaplarda yardımcı işler

B) Çay işlemesi işleri

C) Parafinden eşya imali işleri

D) El ilanı dağıtım işleri

E) Balıkhane işleri

Cevap C

2022-Mayıs B

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre aşağıdakilerden hangisi çocuk işçilerin çalıştırılabilecekleri hafif işlerden biri değildir?

A) Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler

B) Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri

C) Büro hizmetlerine yardımcı işler

D) Çiçek satışı ve düzenlenmesi işleri

E) Spor tesislerinde yardımcı işler

Cevap B

2019-MAYIS-C

Kâğıt ve odun hamuru üretimi işlerinde faaliyet gösteren bir işyeri, bu alanda çalıştırmak üzere işçi alımı ilanına çıkmıştır. Bu iş için başvuru yapan üç kişiden; Ahmet’in 15 yaşını doldurmasına bir ay, Murat’ın 16 yaşını doldurmasına iki ay, Fikret’in 17 yaşını doldurmasına üç ay kaldığı anlaşılmıştır.

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, bu işyeri hemen işbaşı yaptırmak üzere aşağıdakilerden hangisinin başvurularını kabul edebilir?

A) Yalnız Fikret

B) Yalnız Murat

C) Ahmet ve Murat

D) Fikret ve Ahmet

E) Ahmet, Murat ve Fikret

Cevap A

2021-ARALIK-A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e gore, aşağıdakilerden hangisinde çocuk işçiler çalıştırılamaz?

A) Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri

B) Spor tesislerinde yardımcı işler

C) İpek böcekçiliği işleri

D) Düşme ve yaralanma tehlikesi olmayacak şekilde yapılan meyve toplama işleri

E) Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler

Cevap A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Yaşı

Okul tamamlanmış yada kapalı

Günlük Çalışma

Haftalık Çalışma

14 yaşı doldurmuş zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış

7 saat

35 saat

15 yaşını tamamlamış çocuklar

8 saat

40 saat

14 yaşını doldurmamış, sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışan çocuk

5 saat

30 saat

Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, 24 saatlik zaman diliminde, kesintisiz 14 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

 

Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde 2 saat ve haftada 10 saat olabilir.

 

Mesleki eğitim kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okullarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler sağlığı, güvenliği ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartıyla yönetmelik ekinde belirtilen (Ek-1-2-3) sınırlamalara bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler.

 

Mesleki eğitim, staj ve çıraklık eğitimlerinin, uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak işler ve yerler Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir

Günlük çalışma süresinden sayılan haller

4857 sayılı İş Kanununun 66. maddesine göre çalışma süresinden sayılan hallerin yansıra;

a) İşverenin vermesi gereken eğitimlerde geçen süreler,

b) İşverenin işyeri dışında gönderdiği kurslar ve toplantılarda geçen süreler

c) Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından çalışan çocuk ve gençler ile ilgili olarak düzenlenen konferans, kongre, komisyon ve benzeri toplantılara temsilci olarak katılmaları nedeniyle işlerine devam edemedikleri süreler, çalışma süresinden sayılır.

2021 Mayıs-C

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre; dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışan çocuk ve genç işçilere, çalışma süresinin ortasında olmak üzere ne kadar süre için ara dinlenmesi verilmesi zorunludur?

A) 20 dakika

B) 30 dakika

C) 45 dakika

D) 1 saat

E) 2 saat

Cevap D

2023 Aralık A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine verilen işletmede mesleki eğitim uygulama alanına alınacak işleri aşağıdakilerden hangisi belirler?

A) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı

B) Millî Eğitim Bakanlığı

C) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

D) Cumhurbaşkanlığı Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu

E) Cumhurbaşkanlığı Sosyal Politikalar Kurulu

Cevap B

Ara dinlenme süresi

Çocuk ve genç işçilere

2 saatten fazla 4 saatten az süren işlerde 30 dakika,

4 saatten 7,5 saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında 1 saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

Hafta Tatili

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil

Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere ilişkin ücretler bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Yıllık Ücretli İznin Kullandırılması

Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.

Okula veya eğitime devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

2024 Mayıs A/B/C

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi kaç günden az olamaz?

A) 20

B) 24

C) 30

D) 35

E) 40

Cevap A

2022-Aralık-C

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, çocuk işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kaç saatten az olamaz?

A) 40

B) 42

C) 44

D) 46

E) 48

Cevap A

2022-Aralık-C

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, çocuk ve genç işçilerin çalışma süreleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Hafta tatili izinleri kesintisiz 40 saatten az olamaz.

B) Ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştırılamazlar.

C) Günlük çalışma süreleri, 24 saatlik zaman diliminde, kesintisiz 12 saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

D) Verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

E) Okula devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

Cevap C

2022-ARALIK-C

4857 sayılı İş Kanunu’na göre okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere haftada en fazla kaç saat olabilir?

A) 10

B) 15

C) 20

D) 25

E) 30

Cevap A

Çocuk ve Genç İşçileri Çalıştıramayacak İşverenler

Çocuk ve genç işçileri;

a) Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen,

b) Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan,

işveren veya işveren vekilleri çalıştıramazlar.

İş Sözleşmesi ve Belge Yükümlülüğü

İşveren;

a) Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisine, çocuk ve genç işçinin çalıştırılacağı iş, karşılaşabileceği riskler ve alınan önlemler hakkında bilgi verir.

b) Okula devam eden çocuk ve genç işçiden çalıştırmaya başlamadan önce, öğrenci olduğuna dair belge ister. Bu belgeyi özlük dosyasında muhafaza eder.

c) Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır.

İşverenin Eğitim ve Diğer Yükümlülükleri

İşveren, çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce işyerindeki riskler, işe uyum ve kanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli iş başı eğitimlerini verir.

İşveren, çocuk ve genç işçinin işe başlamasından önce veya çalışma esnasında, çalışma koşullarında değişiklik olması gerektiği hallerde, bu değişikliği yapabilmesi için aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmalıdır;

a) İşyeri ve işin yapıldığı yerin uygunluğu ve tanzimi,

b) Kullanılan iş ekipmanlarının şekli, sırası ve bunların kullanılış biçimleri,

c) İş organizasyonları,

d) Çocuk ve genç işçilere verilen eğitimin ve talimatların düzeyi.

Değerlendirmeye göre çocuk ve genç işçilerin fiziki veya zihinsel gelişmeleri ile güvenlikleri yönünden risk tespit edilirse, en kısa sürede gerekli tıbbi kontrollerin yapılması gerekmektedir.

Çalıştırma Yasağı

Ayrıca yaş kayıtlarına bağlı olarak müsaade edilen işlerden olsalar dahi

Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde,

Alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve toptan satış işlerinde,

Parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehlikeli maddelerin toptan ve perakende satış işleri ile bu gibi maddelerin imali, işlenmesi, depolanması işleri ve bu maddelere maruz kalma ihtimali bulunan her türlü işlerde, gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda yapılan işlerde,

Aşırı sıcak ve soğuk ortamda çalışma gerektiren işlerde,

Sağlığa zararlı ve meslek hastalığına yol açan maddeler ile yapılan işlerde,

Radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması ihtimali olan işlerde,

Fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işlerde,

Parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işlerde,

Eğitim amaçlı işler hariç iş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine imkan sağlamayan işlerde,

İşyeri hekimi raporu ile fiziki ve psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işlerde,

Eğitim, deney eksikliği, güvenlik konusunda dikkat eksikliği getirme ihtimali olan işlerde, para taşıma ve tahsilat işleri ,

4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işlerde

18 yaşını doldurmayan işçiler çalıştırılamaz.

2021-ARALIK-A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre

çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen,

herhangi bir suçun takside işlenmiş hâlinden hüküm giyen,

III. yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyen işverenlerden hangileri çocuk ve genç işçi çalıştıramaz?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap C

2019-ARALIK-C

On sekiz yaşından küçük olanların bar, kabare, dans salonları, kahve, gazino ve hamamlarda çalıştırılmasının yasak olduğuna ilişkin düzenleme aşağıdaki kanunların hangisinde yer alır?

A) 4857 sayılı İş Kanunu

B) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

C) 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu

D) 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

E) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu

Cevap D

2019-ARALIK-A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, çocuk ve genç işçilerin çalışma koşullarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Okula veya eğitime devam edenlerin yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

B) Hafta tatili izinleri kesintisiz kırk sekiz saatten az olamaz.

C) Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar.

D) Yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

E) İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde, otuz dakika ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

Cevap B

2019-MAYIS-B

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, çocuk ve genç işçilerin çalışma koşullarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde 30 dakika ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

B) İşverenin vermesi gereken eğitimlerde geçen süreler çalışma süresinden sayılır.

C) Hafta tatili izinleri kesintisiz 40 saatten az olamaz.

D) Okula devam eden 15 yaşını tamamlamış çocukların çalışma süreleri eğitim dönemlerinde günde en fazla yedi saat olabilir.

E) Yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

Cevap D

2019-MAYIS-A

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre, işverenin yükümlülükleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen işveren veya işveren vekilleri, çocuk ve genç işçileri çalıştıramazlar.

B) Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyen işveren veya İşveren vekilleri, çocuk ve genç işçileri çalıştıramazlar.

C) Kadınlara yönelik şiddet suçlarından hüküm giyen İşveren veya işveren vekilleri, çocuk ve genç işçileri çalıştıramazlar.

D) Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisine, çocuk ve genç işçinin karşılaşabileceği riskler hakkında bilgi verir.

E) Çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce iş yerindeki riskler ile işin niteliğine göre gerekli işbaşı eğitimlerini verir.

Cevap C

2018-ARALIK-B

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, zorunlu ilköğretim çağını tamamlayan çocuklardan kaç yaşını doldurmuş olanlar; bedensel zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler?

A) 13

B) 14

C) 15

D) 16

E) 18

Cevap B

KADIN ÇALIŞANLAR

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik

Tanımlar

a) Gece postası: 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinde belirtilen gece çalışma sürelerini kapsayan ve yedi buçuk saati geçmeyen çalışma zamanını, (Çalışma hayatında “gece” en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat süren dönemdir.)

b) Kadın çalışan: On sekiz yaşını doldurmuş kadın çalışanı,

c) Gebe çalışan: Herhangi bir sağlık kuruluşundan alınan belge ile gebeliği hakkında işverenini bilgilendiren çalışanı,

d) Emziren çalışan: Tabi olduğu mevzuat hükümleri uyarınca süt izni kullanmakta olan ve işverenini durum hakkında bilgilendiren çalışanı,

e) Emzirme odaları: Çalışanların bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için ayrılan odaları,

f) Yeni doğum yapmış çalışan: Yeni doğum yapmış ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren çalışanı,

g) Yurt/Çocuk bakım yurdu/Kreş: Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği hükümlerine göre ilköğretime kayıt yaşını doldurmamış çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerleri,

Bilgilendirme ve değerlendirme

(1) Çalışan, gebelik ve emzirmeye başlama halinde işverenini bilgilendirir.

(2) İşveren, gebe veya emziren çalışanın sağlık ve güvenliği için tehlikeli sayılan kimyasal, fiziksel, biyolojik etkenlerin ve çalışma süreçlerinin çalışanlar üzerindeki etkilerini değerlendirir.

(3) İşveren, işyerindeki maruziyetin şeklini, düzeyini ve süresini, zararlı etkenler, süreçler, çalışma koşulları veya özel bir riske maruz kalma olasılığı bulunan işleri de;

a) sağlık ve güvenlik risklerinin, gebe veya emziren çalışanlar üzerindeki etkilerini belirlemek

b) alınacak önlemleri kararlaştırmak

üzere değerlendirir. Bu değerlendirmede kişisel olarak çalışanı etkileyen psikososyal ve tıbbi faktörleri de dikkate alır.

(4) Gebe veya emziren çalışan, işyerinde yapılan değerlendirmenin sonuçları ile sağlık ve güvenlik amacıyla alınması gereken önlemler hakkında bilgilendirilir.

Değerlendirme sonuçlarını izleyen eylem

1.İşveren, ilgili çalışanın çalışma koşullarını ve/veya çalışma saatlerini, çalışanın bu risklere maruz kalmasını önleyecek bir biçimde geçici olarak değiştirir.

2.Çalışma koşullarının ve/veya çalışma saatlerinin uyarlanması mümkün değilse, işveren ilgili çalışanı başka bir işe aktarmak için gerekli önlemleri alır.

3.Sağlık raporu ile gerekli görüldüğü takdirde gebe çalışan, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Başka bir işe aktarılması mümkün değilse, çalışanın sağlık ve güvenliğinin korunması için gerekli süre içinde, isteği halinde çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ücretsiz izinli sayılması sağlanır. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Çalışma Koşulları ve İzinler

1) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.

2) Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.

3) Gebe kadın çalışanlar günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.

4) Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir

5) Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir. Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz.

 

Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren kadınlar aşağıdaki alanlarda çalıştırılamaz

a)İnsanın diş ve sağlık tedavisinin yapıldığı hizmet birimlerinin yanı sıra acil ve kurtarma hizmetleri

b)Çocuklara özel hastane ve koğuşlar

c)Enfeksiyon koğuşları ve feçes ( dışkı ) laboratuarları

d)Tüberküloz hastaneleri ve diğer göğüs hastalıkları hastaneleri veya koğuşları

e)Patoloji departmanları (otopsi, ölüm sonrası muayene yerleri)

f)Kan ürünlerini içeren ilaç ve tıbbi üretim işleri

g)Kuduzla enfekte olma şüphesi olan hayvanlarla yapılan veterinerlik aktiviteleri

h)Gıda amaçlı olmayan hayvan ve bitki hammadde materyallerini içeren alanlardaki aktivite durumları

 

Analık halinde çalışma ve süt izni

 

Doğum Öncesi

Doğum Sonrası

Toplam

Tekil Gebelikte

8 Hafta

8 Hafta

16 Hafta

Çoğul Gebelikte

10 Hafta

8 Hafta

18 Hafta

Doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler (en fazla 5 hafta) doğum sonrası sürelere eklenir.

Erken doğum da süreler doğum sonrasına eklenir.

Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

 

Analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde;

birinci doğumda altmış gün,

ikinci doğumda yüz yirmi gün,

sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.

Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.

Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.

 

İsteği halinde kadın işçiye, ücretli izni bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz

Kadın işçiye, gebeliği boyunca, kontroller için ücretli izin verilmelidir

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1,5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler.  Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

2024-ARALIK-B

4857 sayılı İş Kanunu’na göre kadın işçilerin doğumdan önce ve doğumdan sonra olmak üzere kural olarak toplam kaç hafta için çalıştırılmamaları esastır?

A) 4

B) 6

C) 8

D) 10

E) 16

Cevap E

2023 Aralık İH

Bir fabrikada işçi olarak görev yapan Azize Hanım’ın 1 Mart 2020 tarihinde doktor raporuyla gebe olduğu, 1 Ekim 2020 tarihinde doğum yaptığı, 15 Kasım 2020 tarihinde analık izninin bittiği ve 15 Mayıs 2021 tarihinde de süt izninin sona erdiği biliniyor.

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik’e göre Azize Hanım hangi tarihler arasında gece postasında çalıştırılamaz?

A) 15 Eylül 2020- 15 Mayıs 2021

B) 1 Mart 2020 Ekim 2021

C) 1 Mart 2020 15 Kasım 2020

D) 15 Eylül 2020-1 Ekim 2021

E) 1 Temmuz 2020-15 Kasım 2020

Cevap B

2022-Aralık-B

Feçes laboratuvarları

Patoloji departmanları (otopsi, ölüm sonrası muayene yerleri)

III. Çocuklara özel hastane ve koğuşlar

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’te yukarıdakilerden hangileri emziren çalışanların özellikle çalıştırılamayacağı iş yerleri arasında sayılmıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

Cevap E

2022-Mayıs A

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik’e göre, kadın çalışanların gece postasında çalıştırılmalarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Yazılı rızaları olmadıkça gece postasında çalıştırılamaz.

B) Çalıştırılabilmeleri için işe başlamadan önce gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına dair sağlık raporu iş yerinde görevli iş yeri hekiminden alınır.

C) İşveren, iş yeri hekimince belirlenen aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlar. D) Aynı iş yerinde çalışan eşlerin aynı gece postasında çalışma istekleri işverence, imkân dâhilinde, karşılanır.

E) Belediye sınırları dışındaki iş yerlerindeki işverenler, kadın çalışanları uygun araçlarla ikametgahlarına en yakın merkezden iş yerine götürüp getirmekle yükümlüdür.

Cevap A

2019-ARALIK-C

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, analık hâlinde çalışma ve süt izni ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Çoğul gebelik hâlinde kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olan kanuni izin sürelerine ikişer hafta eklenir.

B) Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır.

C) Kadın işçi, sağlık durumu uygun olduğu takdirde doktorun onayı ile isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir.

D) Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan izin süreleri babaya kullandırılır.

E) Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

Cevap A

2018-ARALIK-A/B

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelikle göre, 18 yaşını doldurmuş kadınlar gece postasında kural olarak en fazla kaç saat çalıştırılabilir?

A) 5,5

B) 6

C) 6,5

D) 7

E) 7,5

Cevap E

2018-MAYIS-A

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, analık hâlinde çalışma ve süt izniyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sağlık durumu uygunsa doktorun onayıyla kadın işçi isterse doğumdan önceki iki haftaya kadar işyerinde çalışabilir.

B) Kadın işçinin erken doğum yapması hâlinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.

C) Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.

D) Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

E) Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.

Cevap A

Oda ve Yurtlarla İlgili Genel Hükümler

Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun,

  • 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
  • 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.

İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.

Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır.

Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dâhil edilir.

Oda ve yurtlardan faydalanacaklar

Oda ve yurtlardan, kadın çalışanların çocukları ile erkek çalışanların annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanırlar.

Odalara 0-1 yaşındaki, yurtlara ilköğretime kayıt yaşını doldurmamış çocuklar alınır.

Oda ve yurtlarda, çocuklar ve görevliler dışında başkasının bulunması ve bunların amaç dışında kullanılması yasaktır.

Yurtlarda 0-24 aylık, 25-48 aylık ve 49 aylık ve üzeri çocuklar birbirinden ayrı bulundurulur.

Çocuklar, oda ve yurtlara işbaşı yapılmadan önce bırakılır, işin bitiminde alınır.

Anne ve babalar, odaların ve yurtların disiplin ve yönetimine dair kurallara uymak şartıyla ara dinlenmesinde çocuklarını görüp bakımlarıyla ilgilenebilirler.

Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılma koşulları

18 yaşını doldurmuş çalışanlar şartlara uyulması kaydıyla gece postalarında çalıştırılabilirler.

Fakat gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar. Emziren kadınlar işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılır.

Kadın çalışanlar gece postalarında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. Ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde ve bu işlerin yürütüldüğü işyerlerinde faaliyet gösteren alt işveren tarafından yürütülen işlerde kadın çalışanın yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.

İşyerine ulaşım

Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, posta değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.

Sağlık gözetimi

(1) Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu işyerinde görevli işyeri hekiminden alınır.

(2) Ayrıca işveren, işin devamı süresince, çalışanın özel durumunu, işyerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik risklerini de dikkate alarak işyeri hekimince belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlar.

Kadın çalışanların, eşlerinin de gece postasında çalışması durumu

(1) Kadın çalışanın kocası da işin postalar halinde yürütüldüğü aynı veya ayrı bir işyerinde çalışıyor ise kadın çalışanın isteği üzerine, gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde düzenlenir.

(2) Aynı işyerinde çalışan eşlerin aynı gece postasında çalışma istekleri, işverence, imkan dahilinde karşılanır.

2022-ARALIK-C

4857 sayılı İş Kanunu’na göre aşağıdakilerden hangisinde işçinin yazılı onayı alınarak 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir?

A) Büro

B) Eğitim

C) İnşaat

D) Satış

E) Turizm

Cevap E

2021 Mayıs-DSP

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’e göre, oda ve yurtlardan faydalanacaklarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Oda ve yurtlardan erkek çalışanların, annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanır. B) Yurtlarda 0-24 aylık, 25-48 aylık ile 49 aylık ve üzeri çocuklar birbirinden ayrı bulundurulur.

C) Oda ve yurtlarda, çocuklar ve görevliler dışında başkasının bulunması yasaktır.

D) Odalara 0-8 yaşındaki çocuklar alınır.

E) Anne ve babalar, ilgili kurallara uymak şartıyla ara dinlenmesinde çocuklarını görüp bakımlarıyla ilgilenebilir.

Cevap D

2018-MAYIS-B

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik’e göre, gebe veya emziren kadınların çalışma koşulları ve izinleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.

B) Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır.

C) Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.

D) Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretsiz izin verilir.

E) Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir.

Cevap D

2023 Mayıs A/B/C

Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik’e göre emziren kadın çalışanlar, kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla doğum tarihinden başlamak üzere ne kadar süreyle gece postalarında çalıştırılamaz?

A) 3 ay

B) 6 ay

C) 9 ay

D) 1 yıl

E) 1,5 yıl

Cevap D

2018-MAYIS-A

4857 sayılı İş Kanunu’na göre, analık hâlinde çalışma ve süt izniyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Sağlık durumu uygunsa doktorun onayıyla kadın işçi isterse doğumdan önceki iki haftaya kadar işyerinde çalışabilir.

B) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır

C) Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.

D) Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

E) Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık üre için çalıştırılmamaları esastır.

Cevap A

Scroll to Top